Mavzular. Dasturiy ta’minot turlari. Operatsion tizimlar va ularning turlari. Kompyuter va mobil qurilmalarning operatsion tizimlari Ma’ruza rejasi

Resurslar taqsimoti. Avval aytganimizdek resurslar fizik va dasturiy bo’ladi. OT yordamida resurslar shunday taqsimlanadiki natijada bajarilayotgan topshiriqlar ma’lum ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Topshiriqlar tili yordamida foydalanuvchining dasturi normal ishlashini ta’minlaydigan resurslar aktiv holatga chaqiriladi va topshiriq bajarilishiga qarab, ular ma’lum ketma-ketlikda bajariladi. Resurslar ishlatilishi ketma-ketligi boshqarish tili va foydalanuvchi dasturi yordamida amalga oshiriladi.

Protsessor vaqti. Topshiriq bajarilishi uchun ketgan umumiy vaqt protsessor va kutish vaqti majmuasidan iborat bo’ladi. Protsessor vaqti bevosita foydalanuvchi dasturiga ishlov beradigan vaqt bilan aniqlanadi. Qo’shimcha vaqt bu OT resurslariga murojaat va uni bo’shashini kutish, muloqot, protsessorga bog’liq bo’lmagan boshqa resurslarni ishlash vaqtidir. Foydalanuvchi dasturiga ketgan umumiy vaqtga nisbatan protsessor vaqti salmog’i har doim kam bo’ladi.

Xotirani boshqarish – OT tarkibidagi maxsus dasturlar yordamida bajariladi. Xotira ishchi dastur bilan yo`qlanganda, tizim uchun qabul qilingan hajmdagi xotira ajratiladi yoki bo’lmasa topshiriqlar tilida ko’rsatilgandek joy ajratiladi. Shuni aytish kerakki, OT asosini tashkil qiluvchi dasturlar xotirada doim saqlanib turadi, uning uchun xotirada maxsus joy ajratilgan va boshqa dasturlar yordamida bu joyga kirish OT himoya dasturi yordamida himoyalangan.

Dasturiy resurslar bevosita OT ishini ta’minlaydigan va foydalanuvchi ishlatadigan (yordamchi) dasturlar majmuasidan iborat bo’ladi. Yordamchi dasturlar hajmi foydalanuvchi ehtiyojiga qarab aniqlanadi. Bu holda, yordamchi dasturlar qancha ko’p bo’lsa shuncha yaxshi deyish noto’g’ri, chunki dastur qancha ko’p bo’lsa ularni saqlash, qidirish va ishga tushirish shunchalik murakkab bo’ladi. Shu sababli, aktiv holatda zaruriy dastur resurslarini saqlab, zarur bo’lmagan resurslarni esa arxiv holatda saqlash va kerak bo’lgan holda, ularni tiklash tavsiya qilinadi.