Мavzular bo`yicha soatlar taqsimoti I kurs fiz-mat

Yadro 
fizikasi
(38 soat)
Atom yadrosining tarkibi. Izotoplar, izotonlar va izobarlar. Atom yadrosini xarakterlovchi kattaliklar. Atom 
yadrosining zaryadi, massasi va radiusini aniqlash usullari. Yadroning bog'lanish va solishtirma bog'lanish 
energiyalari. Yadroviy kuchlar. Yadro raodellari haqida ma'lumot. 
Radioaktivlik. Radioaktiv yemirilish qonuni. Aktivlik tushunchasi va birliklari. Sun'iy radioaktivlik. 
Radioaktiv oilalar. 

- yemirilish. 

- yemirilish. Neytrino. Atom yadrosining nurlanishi. 

- nurlanishning 
moddalar bilan o'zaro ta'siri. Yadro reaksiyalari. Yadro reaksiyalari vaqtidagi saqlanish qonunlari. Uran 
yadrosining bo'linishi. Yadro reaktorlari. Termoyadro reaksiyasi. Yuqori temperaturali plazmani yaratish va 
saqlab turish. Tokamak. Yadroviy energetika istiqbollari. Yadroviy nurlanish dozasi. Uning birliklari. Yadroviy 
nurlanishning modda tuzilishiga ta'siri: kimyoviy va biologik ta'siri. Dozimetriya va biologik himoya. 
Radioaktiv izotoplarni hosil qilish va ulardan sanoatda, qishloq xo'jaligida, fanda va tibbiyotda nishon atomlar 

---

14 
va nurlanishlar manbayi sifatida foydalanish. Bu sohada O'zbekistonda qilinayotgan ishlar. * Zarralarni qayd 
qilishning amaliy usullari. 
Elementar zarralar haqida tushuncha(28 soat) 
Elementar zarralar «bog'i». Pozitronning kashf etilishi.
 
Antizarralar. Elementar zarralarni xarakterlovchi 
kattaliklar. Elementar zarralar fizikasidagi saqlanish qonunlari. Elementar zarralarning kvark modeli. Gluonlar. 
Tabiatdagi fizikaviy ta'sir turlari: yadroviy, elektromagnit, kuchsiz va gravitatsion ta'sirlashuvlar. Tabiatdagi 
fizikaviy ta'sir turlarining birlashgan nazariyasi haqida tushuncha. Kosmik nurlar haqida tushuncha. Ularning 
kimyoviy tarkibi. Kosmik nurlarning «yumshoq» va «qattiq» tashkil etuvchilari. Kosmik nurlar spektri. Kosmik 
nurlarning atmo-sferadan o'tishi. Yadroviy va elektromagnit kaskadlar. Keng atmosfera quyunlari. Kosmik 
nurlarni o'rganishda O'zbekistondagi qilinayotgan ishlar.* Olamning yagona fizik manzarasi. Fizika va ilmiy 
texnika inqilobi.* 
KO'RGAZMA VA NAMOYISHLAR 
1. Yorug'likning to'g'ri chiziq bo'yicha tarqalishi. 
2. Yorug'likning sinish va qaytish qonunlarini va yorug'likning prizmadagi yo'lini namoyish qilish. 
3. To'la ichki qaytish. Nurtolalar. 
4. Linza yordamida 
tasvir 
hosil qilish. Mikroskop, lupa, ko'rish trubkasi. 
5. Dispersiya hodisasini kuzatish. 
6. Interferension manzarani hosil qilish. 
7. Difraksion panjara yordamida yorug'likni spektrlarga ajratish. 
8. Elektromagnit nurlanish shkalasi. 
9. Nurlanish oqim zichligining nuqtaviy manbadan ekrangacha bo'lgan masofaga bog'liqligi. 
10. Rux plastinkali qurilmada fotoeiTekt. 
11. Tashqi fotoefiekt qonunlari. 
12. Yarimo'tkazgichli va vakuum fotoelementlarining tuzilishi va ishlashi. 
13. Fotoelementda fotorelening ishlashi. 
14. Chiziqli va tutash spektriarni kuzatish. 
15. lonlashtiruvchi zarralarning sanagichining tuzilishi va ishlashi. 
16. Yorug'lik difraksiyasini kuzatish. 
17. Fototok va foto EYK ning hosil bo'lishini kuzatish. 
18. Yorug'lik bosimini namoyish etish. 
LABORATORIYA ISHLARI 
41.
Yoritilganlikning manbadan ekrangacha bo'lgan masofaga bog'liqligini o'rganish. 
42.
Yorug'likning qaytish qonunini o'rganish. 
43.
Yorug`likning sinish qonunini o`rganish. 
44.
Shishaning sindirish ko'rsatgichini aniqlash. 
45.
Linzaning fokus masofasini aniqlash. 
46.
Spektroskopni darajalash va yorug'lik spektrining to'lqin uzunligini aniqlash. 
47.
Difraksion panjara yordamida yorug`lik to`lqin uzunligini aniqlash. 
48.
Yorug'likning yutilishini o'rganish. 
49.
Fotoeffekt hodisasini o'rganish. 
50.
Vodorod atomi spektrlarini o'rganish. 
51.
Gaz lazerining ishlash prinsipini o'rganish. 
52.
Yarim o'tkazgichli lazerning ishlash prinsipini o'rganish. 
53.
Lazer nurlanishining to'lqin uzunligini difraksion panjara yordamida aniqlash. 
54.
Interferensiya hodisasini kuzatish va yorug'lik to'lqin uzunligini aniqlash (lazer nuri yordamida). 
55.
Atrof-muhitdagi nurlanish miqdorini aniqiash. Aniqiash asboblari va ularning turlari. O'lchash aniqligi. 
56.
Geyger-Myuller sanagichining