|
Singapur tarixi haqida qisqacha
XV—XVI asrlarda Singapur Johor saltanati tarkibiga kirgan. 1819 yilda Britaniyaning Ost-Indiya kompaniyasi vakili Singapurda turli etnik guruhlar immigratsiyasiga ruxsat beruvchi savdo zonasi tuzish haqida Johor sultoni bilan kelishuv tuzdi. 1867 yilda Singapur Britaniya imperiyasi koloniyasiga aylandi.
Ikkinchi jahon urushi davrida Singapur 1942 yildan 1945 yilning sentyabriga qadar Yaponiya ixtiyoriga o’tdi. 1959 yildan Singapur Britaniya imperiyasi tarkibidagi o’z-o’zini boshqaruvchi davlatga aylandi. Saylovlardan so’ng Li Kuan Yu bosh vazir lavozimini egalladi. 1965 yilning 9 avgustida Singapur mustaqillikka erishdi.
Boy tabiiy resurslardan mahrum Singapur 1959 yildan 1990 yilga qadar ko’plab ichki muammolarni engib, uchinchi dunyo mamlakatlaridan yashash darajasi yuqori, yuksak rivojlangan davlatlar qatoriga qo’shilishga muvaffaq bo’ldi.
Mustaqillikka erishgan paytda Singapur qashshoq mamlakat bo’lib, hatto ichimlik suvi va qurilish qumini ham import qilishga majbur bo’lgan. Qo’shni mamlakatlar unga nisbatan do’stona munosabatda bo’lmasdan, aholi o’rtasida sotsialistik g’oyalar ommalashgan edi. Korruptsiya oddiy holat bo’lib, jamiyatning barcha qatlamlariga kirib borgandi. Mamlakatning birinchi hukumati korruptsiyaga qarshi kurashishda bir nechta muammolarga duch keldi. Korruptsiyaga qarshi kurashishni tartibga soluvchi qonun zaif bo’lib, ko’plab korruptsiyaviy jinoyatlar uning amal qilish sohasidan tashqarida edi. Huquq-tartibot organlari xodimlari esa o’z vazifalarini samarali bajarish imkonini beruvchi hokimiyatga ega emasdi. Bundan tashqari, qonunchilikning samarasiz ekanligi va korruptsion amaliyotga ko’p sonli mansabdorlar jalb etilganligi bois jinoyatlar dalillarini topish juda qiyin edi. Davlat mansabdor shaxslari tijorat sohasi ishchilariga nisbatan o’rtacha daromadga ega va mansab vakolatidan shaxsiy maqsadlarda foydalanar edi. Aholi quyi darajadagi ma’lumot va huquqiy madaniyatga ega bo’lib, pora u yoki bu resurslarni qo’lga kiritishning yagona yo’liga aylangan edi. Britaniyaliklar tomonidan tashkil etilgan Korruptsiya holatlari yuzasidan surishtiruv olib borish byurosi xodimlari mahalliy politsiyachilardan bo’lib, korruptsiyaga qarshi kurashish uchun ruhiy jihatdan tayyor emasdi.
«Bojxona mansabdorlari kontrabanda va taqiqlangan mahsulotlarni olib o’tayotgan transport vositalarini tekshirishni ‘tezlashtirish’ uchun pora olar edi. Markaziy ta’minot xizmati ma’lum bir pora evaziga manfaatdor shaxslarga tenderlar haqidagi ma’lumotni etkazar, Import-eksport departamenti mansabdorlari ruxsat berishni tezlashtirish uchun pora olar, pudratchilar kamchiliklariga ko’z yumishi uchun klerklarga pora berar edi. Do’kon sohiblari va turar-joy aholisi Jamoat sog’lig’ini saqlash departamenti ishchilariga chiqindini tozalash uchun haq to’lar, maktab direktorlari va o’qituvchilari idora ashyolarini etkazuvchilardan komission to’lovlar olardi. Hokimiyatni o’z manfaatlariga konvertatsiya qilish bobida insoniyat kashfiyotlari cheksiz», — deydi Li Kuan Yu asarlaridan birida. Mamlakat og’ir ahvolda ekanligini tushungan hukumat jamiyatda halollik va ochiqlik iqlimini yaratishga qaror qildi. «Vijdonli bo’lish va sotilmaslik» tamoyili o’z ishiga asos bo’ldi. Strategiya mualliflari korruptsiya ustidan nazorat milliy taraqqiyot uchun strategik jihatdan muhim ekanligiga ishonar edi.
O’zbekiston korruptsiyaga qarshi kurash bo’yicha xalqaro reytingda quyi o’rinlardan birini egalladi.
Transparency International xalqaro tashkiloti 2017 yil yakunlariga ko’ra korruptsiyaga qarshi kurash darajasi bo’yicha dunyo mamlakatlari reytingini e’lon qildi.
O’zbekiston 22 ball to’plab, 180 ta pog’onaning 157-sida joylashdi va ushbu o’rinni Burundi, Gaiti va Zimbabve bilan birga bo’lishib oldi.
Korruptsiyaga qarshi kurash indeksi ekspertlar va tadbirkorlar o’rtasida o’tkazilgan so’rov asosida tuziladi va 0 dan 100 gacha bo’lgan ball shkalasida baholanadi, bu erda 0 korruptsiyaning eng yuqori darajasini, 100 eng past darajasini anglatadi.
Reytingda eng ko’p ballarni Yangi Zelandiya (89 ball), Daniya (88), shuningdek, Finlyandiya, Norvegiya va Shveytsariya (85 balldan) to’pladi. Indeksdagi eng pastki o’rinlar esa Somali (9 ball), Janubiy Sudan (12 ball) va Suriya (14 ball)ga nasib etdi.
Shuningdek, ro’yxatda Qozog’iston 122-o’rin (31 ball), Qirg’iziston va Rossiya — 135-o’rin (29 balldan), Tojikiston — 161-o’rin (21 ball), Turkmaniston — 167-o’rin (19 ball)da
Do'stlaringiz bilan baham: |
