Mavzu:”Atom-absorbsion usulda moddalarni sifat va miqdoriy analiz qilish. Reja: Kirish Asosiy qism

Kirish

• Kirish
• Analitik kimyo — moddalarning sifatini va miqdoriy tarkibini analiz qilishning nazariy asoslari va usullarini o‘rganadigan fandir. Analitik kimyo sifat va miqdor analiziga bo‘lib o'rganiladi. Sifat analizining vazifasi tarkibi noma’lum modda yoki aralashmaning tarkibiy qismlarini, ya’ni u qanday element yoki ionlardan tarkib topganligini aniqlashdan iborat. Miqdoriy analiz ning vazifasi esa modda yoki aralashmadagi bir yoki bir necha tarkibiy qismlar miqdorini aniqlashdan iborat. Sifat analizi, odatda, miqdoriy analizdan oldin o'rganiladi. Sababi tekshiriladigan moddaning oldindan ma’lum bo‘lgan birorta tarkibiy qismining foiz miqdorini aniqlash zarur bo'lganda ham, sifat tarkibini O'rganmay turib aniqlab bo'lmaydi. Shuning uchun moddalami analiz qilishga doir muammolarni kimyoviy, fizikaviy va fizik-kimyoviy usullarni qo'llash bilan hal etish mumkin. Kimyoviy usul bilan aniqlashda element yoki ion o ‘ziga xos xususiyatli biror birikmaga aylantiriladi va ayni birikma hosil bo'lganligi haqida xulosa chiqariladi. Analizning fizikaviy usullari moddaning kimyoviy tarkibi bilan uning ayrim fizikaviy xossalari o'rtasidagi bog'lanishdan foydalanishga asoslangan (spektral, luminessent, rentgenostruktura va hokazo.). Analizning fizik-kimyoviy usullari moddaning kimyoviy reaksiyalar jarayonida fizikaviy xossalarining o ‘zgarishini aniqlashga asoslangan. Bu uchala analiz usullari orasiga hamma vaqt ham keskin chegara qo'yib bo'lmaydi. Fizikaviy va fizik-kimyoviy analiz usullari ba’zan instrumental analiz usullari deyiladi (spektral, elektrokimyoviy, xromatografik, ekstraksiya va boshqalar).

Miqdor analizi usulining hamma usullari kimyoviy va fizik–kimyoviy usullarga bo`linadi. Kimyoviy usullarga gravimetrik, titrometrik analiz usullari va gaz analizi usuli kiradi. Fizik–kimyoviy usullarga esa refraktometriya, polyarimetriya, fotometriya, xromatografiya usullari kiradi.

Tibbiyot ehtiyojlari uchun ishlatiladigan dori moddalari sifatini to`la va to`g`ri baholashda ular miqdorini aniqlash eng muhim asosiy omillardan hisoblanadi. Miqdoriy tahlil dorilar sifatini nazorat qilishda yakunlovchi bosqich bo`lib, odatda tekshiriluvchi dori moddaning fizikaviy xossasi (tashqi ko`rinishi, hidi, mazasi, eruvchanligi, agregat holati), fizikaviy konstantalari (suyuqlanish, qaynash, qotish haroratlari, zichligi, qovushqoqligi, solishtirma nur yutuvchanligi, solishtirma buruvchanligi), chinligi va tozaligini sinchiklab sinovdan o`tkazib bo`lgandan so`ng amalga oshiriladi.