Мавзу. Ўзбек мусиқа маданияти намояндалари комил хоразмий (1825-1897)

МАДАЛИ ХОФИЗ РАХМАТИЛЛО ЎҒЛИ (1867-1930)
Фарғона анъанавий ижрочилигининг мохир билимдони Мадали хофиз Шахрихон шахрида туғилди. Отаси асли косиб бўлиб, диний илмларни пухта эгаллагани учун Рахматилло Қори номи билан машхур эди. Ўғли Мадалибекни хам косибликка берди. Лекин қўшиққа бўлган хавас уни машхур танбурчи хофиз Нурохун акага эргаштирди. Замондош шоирлар Оразий,
Хайратийлар билан хамкорлик қилади. Уша даврда Марғилонда гуллаб яшнаган маданий мухит уни ўзига чорлади ва шу ердан ўйланиб, муқим яшаб қолди. Бу ерда Юсуф қизиқ, Матхолик хофиз сингари санъат даргалари билан яқиндан танишди.
Мадали хофиз “Қаландар”лар, “Тановор”лар, қўшиқ ва яллаларни тўплаб ўзи ижро қилди ва шогирдларга ўргатди. Хатто Мулла Тўйчи Тошмухаммедов хам Мадали хофизнинг олдига келиб қўшиқлар ўрганиб кетар экан. Бунинг далили сифатида Мулла Тўйчи хофиз Мадали хофизга шоир Хислатнинг “Армуғони Хислат” баёзини совға тариқасида бериб кетган экан. Бу баёз хозиргача устознинг фарзандларида сақланиб келади.
Мадали хофиз ўзбек қўшиқчилик санъатига ялла йулларини олиб кирди. «Шошмақом»нинг «Бузрук» мақомидаги “Савти сарвиноз”ҳамда “Сегох” шухбаларининг муаллифи сифатида, Мадалибек номи “Ўзбек халк мусиқаси” китобида кўрсатиб ўтилган.
УСТА ОЛИМ КОМИЛОВ (1875-1954)
1935 йил Англия пойтахти Лондон шахри. Мухташам томошагохда жаҳон халкларининг санъат фестивали ўтмоқда. Навбат Ўзбекистонлик санъаткорлар Тамарахоним ва Уста Олим Комиловларга берилади. Уста Олим чалган доирага Тамарахоним “Пилла” рақсига тушиб томошабинларни лол қолдирадилар. Қарсақлар остида ижрочилар яна сахнага таклиф қилинади. Бу сафар “Пахта” рақси ижро этилади.
Машхур санъаткор Мухиддин Қори Ёкубов 1926 йилда тузган ўзбек этнографик фолклор ансамблига Уста Олим Комиловни таклиф қилади. У бу ансамбл таркибида Россиянинг жуда кўп шахарларида ва Кавказ ортида гастролда бўлади, сўнгра ўша даврда республика пойтахти бўлмиш Самарқанд шахрига оиласини кўчириб келади. Турмуш ўртоғи Бегимхон ўзи билан синглиси Нурхон Йўлдошхужаевани хам бирга олиб келади. Нурхон санъат сохасида ишлай бошлайди. Бир йилдан сўнг Марғилонга қайтишганда, Нурхон акаси томонидан вахшийларча ўлдирилади.
1937 йилда эса Москвада бўлиб ўтган ўзбек адабиёти ва санъати декадасидан сўнг «Узбекистон халқ артисти» унвонини олади. Фарғона канали қурилишида ўзининг доира шодиёналари билан одамларни мехнатга чорлайди. Уста Олим Комилов Ўзбекистон доирачиларининг пири устози ҳисобланади. Буни Ғофир Иноғомов, Қахрамон Дадаев, Одил Камолхўжаев, Талхат Сайфуддинов, Дилмурод Исломов сингари доирачилар мамнуният билан гапиришади. Хозирда Марғилон шахридаги адабиёт ва санъат музейида устознинг кийимлари, шахсий буюмлари, орден ва медаллари хамда Лондон томошабинларини лол қолдирган чилдирмаси сақланмоқда. Машхур санъаткор Уста Олим Комилов юртдошлари қалбига абадий муҳрланган. Марғилон шаҳридаги кўчалардан бирига, Фарғона шаҳридаги 1-болалар мусиқа мактабига унинг номи берилган. Устозлар чироғи асло ўчмагай.