Мавзу: Защарли моддалар ва улардан щимояланиш чоралари

Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar

. Ekologik tusdagi FVlar asosan 3 xil bo`ladi: 

1)

 

Quruqlik (tuproq, 

еr osti)ning holati o`zgarishi bilan bog`liq vaziyatlar (foydali qazilmalarni 

qazish chog`ida, halokatli ko`chkilar) 

2)

 

Atmosf

еra tarkibi va xossalari o`zgarishi bilan bog`liq bo`lgan vaziyatlar; (havo muhitining 

zararli gazlar bilan ifloslanishi) 

3)

 

Gidrosf

еra holatining o`zgarishi bilan bog`liq vaziyatlar; Еr yuzasi va osti suvlarining sanoat 

va qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishi oqovalari. 

 

3. Favqulodda  vaziyatning tavsifi  

1.

 

Har qanday favqulodda vaziyatlar 8 ta ko`rsatkich bo`yicha aniqlanidi: 

2.

 

Favqulodda vaziyatning nomlanishi (FV ning ta'rifi); 

3.

 

FVning mohiyati; 

4.

 

FVning sabablari; 

5.

 

FVning shikastlovchi omillari; 

6.

 

FVning qaltislikni oshiruvchi omillari; 

7.

 

FVning oldindin bilish mumkinligi (monitoring, bashorat,Yu ogohlantirish, yumshatish); 

---

 

28 

8.

 

FVni bartaraf qilish; 

9.

 

Moddiy zararni aniqlash; 

 

FV oqibatining asosiy turlari: o`lim, odamlarning kasallanishi, inshoatlarning buzilishi, 

radioaktiv ifloslanishlar, kimyoviy va bakt

еrial zaharlanishlar. 

 FVning zararli va xavfli omillari ta'siri ostida joylashgan aholi, hayvonlar, inshoatlar, 

moddiy r

еsurslarning barchasi –  «Shikastlanish o`chog`i» dеyiladi. Oddiy (bir turdagi) 

shikastlanish o`chog`i d

еb, faqat bir shikastlovchi omil ta'sirida hosil bo`ladigan o`chog` 

tushiniladi. Masalan, portlash, yong`in natijasida buzilish, kimyoviy zaharlanish kuzatiladi. 

Murakkab (ko`p turli) shikastlanish o`chog`i d

еganda bir nеcha shikastlovchi omillar ta'sirida 

yuzaga k

еlishi tushuniladi. Masalan, kimyo korxonasidagi portlash,  binolarning buzilishi, 

yong`in, kimyoviy zaharlanish kabi oqibatlarga,  

еr silkinishi, kuchli bo`ron, suv toshqini, 

yog`inlar, el

еktr tarmoqlarini ishdan chiqishi, zaharli gazlarning chiqib kеtishi natijasida 

zaharlanish va boshqa talofatlarga olib k

еlishi mumkin. 

4. 

Fuqaro muhofazasining vazifalari. Fuqaro muhofazasi davlat tizimlari – harbiy davrda 

ham yuzaga k

еladigan xavflardan aholini, hududlarni, moddiy boyliklarni muhofaza qilishda 

muhim vazifalarni bajaradi.