Mavzu: Zamonaviy darslarga qo’yiladigan talablar

SEMINAR DARSLARI 

Seminar darslari o’quvchilar o’quv materialini o’qituvchi tavsiya etgan reja 

asosida,  manbalardan  foydalanib,  mustaqil  o’rganadilar.  Bunday  darslar 

o’quvchilarning 

bilish 

faoliyatini 

faollashtirishda, 

bilimlarni 

mustaqil 

egallashlarida  katta  imkoniyatlarga  ega.  Bu  jarayonda  o’qituvchining  vazifasi, 

o’quvchilarning  seminar  mashg`ulotlariga  tayyorgarligi,  o’quvchilarning  bilish 

faoliyatini tashkil etish va boshqarish hisoblanadi. 

Seminar mashg`ulotini o’tkazishda ikki xil yondashish mavjud. Birinchi xil 

yondashish-ma’ruza seminar tizimidagi ta’lim jarayonidir. Bunda o’qituvchi o’quv 

materialini  turli  ko’rgazmali  vositalardan  foydalangan  xolda  ma’ruza  shaklida 

bayon  qiladi.  Shundan  so’ng,  o’quvchilar  seminar  rejasiga  asoslanib,  o’quv 

materialini qayta ishlab chiqadi va seminar mashg`ulotida muhokama qiladilar. Bu 

xildagi  yondoshuvni  mavzu  atamalarga  boy  bo’lgan  paytda  qo’llash  maqsadga 

muvofiqdir. 

Ikkinchi  xildagi  yondoshuvda  seminar  darslaridan  mustaqil  ish  shaklida 

foydalaniladi,  ya’ni  o’quvchilar  hali  o’zlariga  noma’lum  bo’lgan  o’quv  materiali 

asosida mustaqil tayyorgarlik ko’radilar. 

Bunday  yondoshuv  o’quv  materiali  o’quvchilar  uchun  oson,  mustaqil 

o’zlashtirish imkoniyati bo’lganda qo’llaniladi. Bunday seminar darsning didaktik 

vazifasi  o’quvchilarning  yangi  mavzu  materialini  o’zlaridagi  mujassam  bo’lgan 

bilimlar asosida o’zlashtirishga erishishdir.  

Seminar  darslariga hamma  o’quvchilar  yetarli tayyorgarlik ko’rib, tavsiya 

etilgan  adabiyotlar  bilan  tanishib,  bahs  va  munozarada  faol  ishtirok  etgandagina 

ko’zlangan maqsadga erishish mumkin. 

---

Buning  uchun  fan  xonalarida  «Seminar  mashg`ulotlariga  mustaqil 

tayyorgarlik  ko’rish  burchagi»ni  tashkil  etish  lozim.  Bu  burchakda  seminar 

mavzusiga  oid  qo’shimcha  ilmiy  ommabop  maqolalar,  qo’llanmalar  qo’yiladi  va 

ular vaqti-vaqti bilan seminar mashg`ulotlari mavzusiga bog`liq holda yangilanib, 

almashtirilib boriladi. 

Bu  burchakdagi  «ko’rsatmalar»  bo’limida  seminar  darsning  maqsadi 

mavzusi  o’quvchilar  uchun  tabaqalashtirilgan  yangi  dastur  materiali  asosida 

hamma  o’quvchilar  bajarishi  lozim  bo’lgan  savol-topshiriqlar  bilan  birga  o’z 

bilimlarini  mustaqil  kengaytirmoqchi  bo’lgan  o’quvchilar  uchun  qo’shimcha 

savollar ham beriladi. Biz quyida ana shunday ko’rsatmadan namuna keltiramiz. 

O’quvchilar seminar darsiga tayyorlanish uchun quyidagilarga amal qilishi 

kerak. 

 

1. 

Seminar  darsida  bajariladigan  topshiriq  yoki  savollarni  diqqat  bilan 

o’qib chiqishi. 

2. 

Bu  savollarga  darslikdan  foydalanilmasdan,  o’z  bilimiga  tayangan 

holda javob berishga harakat qilishi. 

3. 

Seminar topshirig`i yoki savollarga binoan darslik yoki tavsiya etilgan 

adabiyotlardan  kerakli  betni  topishi,  matndan  savollarga  javob  izlashi, 

o’qiganlarini idrok etishi, mag`zini chaqishi, yodda saqlashga harakat qilishi. 

4. 

O’quv reja tuzib shu reja asosida javob yozishga harakat qilishi javob 

qisqa va aniq bo’lishiga erishish. 

5. 

Javoblar  yakunida  xulosa  chiqarishi  va  foydalanilgan  adabiyotlar 

ro’yxatini yozishi. 

Seminar darsining tuzilishi taxminan  quyidagicha bo’lishi mumkin. 

1. 

O’qituvchining kirish so’zi.  Unda seminar darsning vazifasi, rejasi va 

dars davomida hal qilinishi lozim bo’lgan muammolar bayon etiladi. 

2. 

Seminar savollariga binoan o’quvchilarning javoblari tinglanadi. 

3. 

Munozarali ahborotlar mazmuni muxokama  qilinadi. 

4. 

Seminar   mashg`ulotlarini  yakunlash  unda  o’quvchilar  javobi  taxlil 

qilinib, 

ularning 

munozaradagi 

ishtiroki 

baholanadi. 

Seminar 

mazmuni  umumlashtirib, yakun yasaladi.