Mavzu: Yurak glikozidlari saqlaydigan dorivor o’simliklar va mahsulotlar

1.  Panaksatriol  unumlari.      Bu  guruxga  panoksozid  A,  B  va  C  (Re,  Rf  va  Rg  ginzenozidlar) 

kiradi   

2.  Panaksadiol  unumlari.    Bu  guruxga  panoksozidlardan  D,  E,  F  va  G  (Rb

1

,R

b

  ,  va  R

d

  ginzeno-

zidlar)  kiradi. 

3. Olenol kislota unumlari.   Bu guruxga  ginzenozid  R

0

 kiradi. 

 

 

 

 

Panoksozidlar 

 

gidrolizlanishi 

natijasida 

o’zining 

aglikoni- 

sapogeninlarga 

(20-S-

protopanaksatriol,  20-S-protopanaksadoil  yoki  oleanol  kislota)  va  2,3  yoki  4  ta  qand  (ramnoza, 

arabinoza,  glukoza  va  ba’zan  glukuron  kislota)  molekulalariga  parchalanadi.  Panaksadiol  va  panaksa-

triollar  damaran  unumi  bo’lib,  ular  tetraciklik  triterpen,  oleanol  kislota  esa  pentacilik  triterpen 

tuzulishga  ega. 

---

 

Keyingi  tekshirislar  natijasida  ko’ra    panoksozidlar  17-uglerod  atomida  7  ta  uglerod  atomidan 

tashkil  topgan  spirokatel  guruxiga  ega  steroid  tuzulishidagi  tetraciklik  aglikonli  (protopanaksodiol  va 

protopanaksatriol)  turg’un  bo’lmagan,  glikozidlarning  yangi  tipiga  kiradi. 

Jenshen  guli  va  bargi  tarkibida  ham  saponinlar  borligi  aniqlanildi.  Gulidan  R

e

  ,  R

g 

va  R

d

  saponin 

(ginzenozid)lar,  bargidan    R

e

  ,  R

g  ,

  R

d

  va  damaran  tipidagi  3  ta  ajratib  olingan.  F

1

saponin  20-0-в 

glikopiranozil-20-S-protopanaksotriol, 

F

2

 

saponini 

3,20-di-0-в-glyukopironozil-20-S-

protopanaksotriol  va  F

3

  saponini  20-0-б-arabinopiranozol-в-glyukopironozil-20-S-protopanoksotriol 

tuzulishga  ega. 

Ishlatilishi.    Jenshen  sharq  mamlakatlarida  (Xitoy,  Koreya,  Yaponiya,  Xindi-Xitoy,  Filippin  va 

Indoneziyada)  turli  kasalliklarni  davolash,  ayniqsa  organizmning  umumiy  tonusini  ko’tarish  (teti-

klashtirish  va ruhlantirish)  uchun  qadimdan  ishlatilib  kelinadi. 

Jenshen  preparatlari  aqliy  va  jismoniy  jihatdan  charchaganda,  mehnat  qobiliyati  susayganda,  qon 

bosimi  kamayganda  organizmning  umumiy  tonusini  ko’taruvchi  dori  vositasi  sifatida  hamda  diabet, 

jinsiy  bezlar  gipofunkciyasida,  nerv  va asab kasalliklarida  qo’llaniladi.