Mavzu: Yurak glikozidlari saqlaydigan dorivor o’simliklar va mahsulotlar

SAPONIN  SAQLAYDIGAN  MAHSULOTLARNI  TAHLIL  QILISH  USULLARI 

                                

Sifat reaksiyalari 

 

---

 

Saponinlarni  bor  yoki  yo’qligini  bilish  uchun  tekshirilayotgan  mahsulotdan  ajranma 

tayyorlanadi.  Buning  uchun  1  g  maydalangan  mahsulotni  kolbaga  solinadi  va  unga  100  ml  natriy 

xloridini  0,9%    eritmasidan  solib  havo  sovutgichi  bilan  ulanadi  va  qaynayotgan  suv  hamomida 

30  minut  qizdiriladi.  Aralashma  sovutilib  filtrlanadi  va  ajratma  bilan  quyidagi  reakciyalar  olib 

boriladi. 

1.  2-3  ml  ajratmani  probirkaga  solib  chayqatiladi.  Bunda  turg’un  ko’pik  hosil  bo’lsa,  sap-

oninlarni  borligini  ko’rsatadi. 

2.  2  ml  ajratmaga  teng  miqdorda  2%  li  fibrinsizlangan  qon  solinadi.  Bunda  hosil  bo’lgan 

tiniq  qizil  eritma  qonni  gemolizga  uchraganini  ko’rsatadi. 

3.    Saponinlarning  qaysi  guruxga  mansub  ekanligi  quyidagi  reakciya    yordamida  aniqla-

niladi:  2  ta  probirka  olb,  birinchisiga  xlorid  kislotaning  0,1  n  eritmasidan  (pH-1)  5  ml,  ikkin-

chisiga  kaliy  ishqorning  0,1  n  eritmasidan  (pH-13)  5  ml  quyiladi  va  har  qaysi  probirkaga  3 

tomchidan  saponinlar  eritmasidan(yoki  saponinlar  ajratmasidan)  qo’shib,  1  minut  davomida 

qattiq  chayqatiladi.  Agar  ikkala  probirkada  balandligi  va  turg’unligi  bo’yicha  teng  bo’lgan 

ko’pik  hosil  bo’lsa,  tahlil  uchun  olingan  saponinlar  triterpen  guruhiga  kiradi.  Agar  saponinlar 

steroid  guruxiga  kirsa    u  holda  kaliy  ishqor  eritmasi  quyilgan  probirkada  hajmi  va  turg’unligi 

bo’yicha  bir  necha  marta  ortiq  ko’pik  hosil  bo’ladi.