Mavzu: Yunonistonda notiqlik san‘atining paydo bo‘lishi. Reja

3.Miloddan avvalgi V asrda notiqlik va uning nazariyasi rivojlanish cho‘qqisiga erishgan. Shu bois bu davrda taniqli notiqlar etishib chiqqan. Notiqlik san’atining rivojlanishiga Solonning mashhur qonunlari turtki bo‘lgan. Masalan, har bir afinalik fuqaro o‘z qiziqishlarini sud jarayonida himoya qila olishi zarurligi aytilgan. Ammo, tabiiyki, ko‘pchilik o‘zining qiziqishlarini sud jarayonida himoya qila olmagan. Shu sababli logograflar, ya’ni sud jarayonidagi nutqni tuzuvchilar paydo bo‘lgan. Bu, albatta, notiqlik san’ati nima uchun dastlab Afinada paydo bo‘ldi degan savolga qisman javobdir. Bu davrda podsho Solon tomonidan Afinada quldorlar demokratik tuzumi o‘rnatilgan. Mansabdor shaxslarni saylash jarayonida bahs olib borish, davlat ishlarini muhokama qilish imkoniyati ommaviy chiqish madaniyatini rivojlantirgan.

A. Alimuhamedovning ma’lumotiga ko‘ra: «Gorgiy 427 yilda o‘z shahri Leotina uchun harbiy yordam so‘rab maxsus elchi sifatida Afinaga keladi va xalq orasida so‘zlagan nutqi bilan Afina yoshlarida juda kuchli taassurot qoldiradi» (Antik adabiyot tarixi. –T., 1969.). Shundan keyin ko‘p o‘tmay Gorgiy butunlay Afinaga ko‘chib keladi va shu yerda ritorika maktabini ochadi. Notiqlik san’ati rivojiga cherkov ham ta’sir qilgan, ayniqsa xristian ruhoniylarining da’vatlari natijasida buyuk cherkov notiqlari, masalan, Ioan Zlatoust (407 yil vafot etgan), Foma Akvinskiy (1225-1274) va boshqalar yuzaga kelgan. Shu o‘rinda aytish joizki, cherkov ritorikasi evropa va boshqa qit’alarda butun o‘rta asrlar davomida to‘la hukmronlik qilgan.

A. Alimuhamedovning ma’lumotiga ko‘ra: «Gorgiy 427 yilda o‘z shahri Leotina uchun harbiy yordam so‘rab maxsus elchi sifatida Afinaga keladi va xalq orasida so‘zlagan nutqi bilan Afina yoshlarida juda kuchli taassurot qoldiradi» (Antik adabiyot tarixi. –T., 1969.). Shundan keyin ko‘p o‘tmay Gorgiy butunlay Afinaga ko‘chib keladi va shu yerda ritorika maktabini ochadi. Notiqlik san’ati rivojiga cherkov ham ta’sir qilgan, ayniqsa xristian ruhoniylarining da’vatlari natijasida buyuk cherkov notiqlari, masalan, Ioan Zlatoust (407 yil vafot etgan), Foma Akvinskiy (1225-1274) va boshqalar yuzaga kelgan. Shu o‘rinda aytish joizki, cherkov ritorikasi evropa va boshqa qit’alarda butun o‘rta asrlar davomida to‘la hukmronlik qilgan.