Mavzu: Yorug’lik haqidagi nazariyalar. Yorug’likning to’la ichki qaytish hodisasi. Nur tola optikasi. Yorug’likning bosimi. Lebedev tajribasi

Yorug’lik bosimi mavjudligini ilk marotaba 1900-yilda rus olimi P.N. Lebedev eksperimental ravishda aniqladi.

Lebedev tajribasining nozikligi quyidagilarda namoyon bo’ladi: 1. Yorug’lik plastinkalarga tush-ganda plastinkaning yorug’lik tusha-yotgan tomonining harorati uning orqa tomoniga nisbatan yuqori bo’ladi. Natijada plastinkning qalinligi bo’yicha harorat gradiyenti hosil bo’ladi va bu gradiyent ta’sirida aylanuvchi uskuyna o’z o’qi atrofida aylanishi mumkin. Bunday holatning oldini olish maqsadida aylanuvchi qurilmaga yorug’lik ikki tomondan – chapdan va o’ngdan tushishi ta’minlangan.

• Lebedev tajribasining nozikligi quyidagilarda namoyon bo’ladi: 1. Yorug’lik plastinkalarga tush-ganda plastinkaning yorug’lik tusha-yotgan tomonining harorati uning orqa tomoniga nisbatan yuqori bo’ladi. Natijada plastinkning qalinligi bo’yicha harorat gradiyenti hosil bo’ladi va bu gradiyent ta’sirida aylanuvchi uskuyna o’z o’qi atrofida aylanishi mumkin. Bunday holatning oldini olish maqsadida aylanuvchi qurilmaga yorug’lik ikki tomondan – chapdan va o’ngdan tushishi ta’minlangan.
• 2. Kolbaning yorug’lik tushayotgan tomonida mavjud bo’lgan molekulalar tushayotgan yorug’likni yutib, harorati oshadi va ularning xaotik harakati tezlashadi hamda bu molekulalarning sirtga ta’siri natijasida aylanuvchi qurilma o’z o’qi atrofida aylanadi. Bunday holatning oldini olish uchun Lebedev shisha kolba ichidan havoning maksimal darajada so’rib olinishini ta’minlaydi. Lebedev tomonidan olingan natijalar Maksvell tomonidan berilgan nazariy formula bilan to’liq mos tushganligi isbotlanadi va yorug’lik bosimi hosil bo’lishini kvant nazariyasi asosida tushuntirish mumkin.

E’TIBORINGIZ UCHUN

RAHMAT !!!