Mavzu: Yo'l poyini qurish buyicha ishlarni tashkil qilish

MAVZU:Yo'l poyini qurish buyicha ishlarni tashkil qilish

BAJARDI:OLIMJONOV.S

TEKSHIRDI:Egamberdiyeva.T

REJA

• 1.YO‘L POYINI QURISH BO‘YICHA ISHLARNI TASHKIL QILISH
• 2. Yo‘l poyini qurish bo‘yicha ishlarni tashkil qilishning xususiyatlari
• 3. Yo‘l poyini kengaytirish

• Ishni tashkil qilishni loyihalashda ishni bajarishni joyi va vaqti, yo‘l qurilish mashinalari, materiallar va ishchilar, transport vositalari bilan ta’minganligi aniqlanadi. Yo‘l poyini qurishda, yo‘lning bir bo‘lagida yer ishlarini bajarishni aniq muddatini aniqlanadi, kerakli yo‘l mashinalarini va ishchilarni soni, har kunlik transport vositalariga talab xisoblanadi. Bundan tashqari ishni tashkil qilishga ish ob’ektida mashinalarni joylashtirish va o‘zaro ta’siri kabi yechim va vazifalar kiradi.

• Yo‘l poyi - bu avtomobil yo‘lini bir qismidir, shuning uchun yer ishlarini tashkil qilishda aralash ishlarni – ko‘prik va quvurlarni, yo‘l to‘shamasi va ishlab chiqarish korxonalarini, yo‘l-foydalanish xizmati va transportga xizmat uchun binolar bajarishni hisobga olinadi. Avtomobil yo‘llarini qurishda tashkil qilishni ikkita usuli qo‘llaniladi: potokli va uchastkali (boshqaga aytganda ketma-ket yoki tsiklli). U yoki boshqa usulni qo‘llaganda mos ravishda yer ishlarini tashkil qilish har xil bo‘ladi. Er ishlarini bajarishda potok usuli bilan qurilishni tashkil qilishda yer ishlari bo‘yicha maxsus bo‘limlar (brigada yoki otryadlar), bir yerga yeg‘ilgan va chiziqli yer ishlarini bajarish uchun otryadlar;

• ALOXIDA xususiyatli bo‘laklarda yo‘l poyi qurish uchun otryadlar, masalan batqoqliklarda; pardozlash va mustaxkamlash ishlariga otryadlar va boshqalar tashkil qilinadi. Maxsus otryad va brigadilar bir biridan mashinalarni tarkibi bo‘yicha farq qiladi, chunki ularni har biri ish uchun mos keluvchi, berilgan maxsus otryad bajaradigan, mashinalarni kompleklashtiradi.
• Er ishlarini hajmi qurilayotgan yo‘lning uzunlik bo‘yicha ko‘tarmani balandligi va o‘ymani chuqurligiga bog‘liq o‘zgaradi, tezlik (yoki temp), uzunlikka nisbatan birlikda o‘lchanmasdan bir smenada bajariladigan yer ishlarni hajmida belgilanadi.

• Bu tavsifni smenali hajm deb atash qabul qilingan. Potokli tashkillashtirish jixatlari otryad va brigadalarni ichida ham saqlanib qoladi. Brigadalar yoki otryadlardan tuzilgan zvenolar, maxsuslashtirilgan xisoblanadi, va har biri o‘zining alohida texnologik jarayonlarini bajaradi. Zvenolarni ish unumdorligi muvofiqlashtiriladi, chunkiy ularni har biri o‘zidan keyingisiga ish frontini, ohirgisi pardozlovchi zvenodan tashqari, tayyorlaydi, ammo uni ish unimdorligi otryadni (brigada) ish jadalligiga teng bo‘lishi kerak. Ayrim xollarda bu bo‘linma bir nechta yo‘l bo‘laklarida har xil maxsus otryadlar orqasidan pardozlash ishlarini bajaradi.

• Yo‘l poyini 2-7 m ga kengaytirish yo‘lni rekonstruktsiya qilishda eng kup uchraydigan ish turidir. I darajali yo‘llarda ikkinchi qatnov qismi uchun yangi yo‘l poyi quriladi. Ko‘pincha I darajali yo‘llar eski yo‘l bilan moslashtirilmasdan yangi yo‘nalish bo‘yicha quriladi. Yangi trassa eski yo‘lning o‘qi bilan mos kelsa eski yo‘l poyining ikkala tomonidan (4.12-rasm) kengaytiriladi. Bunday kengaytirishni belgilashda ishlab chiqarish usulini va yer mashinalarini alohida xususiyatlarini hisobga olinadi.

• Yo‘l cheti polosasini yuqori hosil beruvchi qatlamini saqlash kerakligi, rekonstruktsiya bo‘yicha ishlaydigan yo‘l mashinalari va avtomobillar o‘tadigan, o‘simlik qatlamini faqat kengaytiriladigan polasadan olib qolmasdan unga yopishgan kengligi 3-5 m bo‘lgan polasadan ham olishni talab qiladi. Tor yo‘lakchada gruntni eski yo‘l poyini ustida olib kelinadi va pastga kengaytiriladigan polasaga tashlanadi. Bunday usulni kamchiligi gruntni tekislash va zichlashni qiyinligidir.

• Bu holda, yo‘l to‘shamasi, uni kengaytiriladigan qismi kengaytirilgan yo‘l poyini ustiga tushsa, gruntni tabiy zichlashishi ro‘y bergandan keyin, ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng qurilishi mumkin. Bu vaqt yillar bilan o‘lchanadi va ayrim hollarda variantlarni tanlashda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ladi.
• Tor yo‘lakchada kengaytirish uchun mahsus mashinalar kerak bo‘ladi, bu ishlab chiqarishni qimmatlashtiradi va murakkablashtiradi. SHuning uchun ikki tomonidan 2,0-2,5 m dan kam kengaytirish kerak bo‘lganda bir tomondag kengaytirish (4.13-rasm) maqsadga muvofiqdir. Yangi yo‘lning kengaytirila-digan qismi eski yo‘l poyi atrofiga joylashsa yahshi bo‘ladi.

• Kengaytirishni 1,5-2 m dan kichik hollari ham bo‘lishi mumkin. Bunda kengaytiriladigan qism 2-3 m ga uzaytiriladi, yo‘l poyini enini me’yorga qaraganda kengaytirilsa ham, yoki 0,5-1 m qiymatga kengaytirishdan voz kechiladi. Bunday kengaytirish uchun yul poyini mustahkamlangan qismini olish kerak va yuk avtomobillari va yer mashinalarini o‘tishi uchun, eski va yangi gruntdan kengligi 2,5-3 m bo‘lgan yo‘lakcha hosil bo‘lguncha 4.13-rasm kesish kerak.
• Yo‘l poyini o‘ymada va tog‘ yon bag‘rida kengaytirish kerak bo‘ladi. Bu holda o‘ymani chuqurligi va ishni hajmiga qarab kengaytirish bir tomonlama