Mavzu: Yerning konvergent va divergent turlari

Konvergent chegaralar. Litosfera plitalari to'qnashuvi sodir bo'ladigan chegaralar konvergent chegaralar deb ataladi. Uchta variant mavjud:

1. Materik litosfera plitasining okean plitasi bilan to'qnashuvi. Okean qobig'i materik qobig'iga qaraganda zichroq bo'lganligi sababli subduktsiya zonasi materiklar ostidan o'tadi.

2. Okean litosfera plitalarining to'qnashuvi. Bunda litosfera plitalaridan biri ikkinchisining ostiga kirib, ikkinchisi ustida orol hosil qiluvchi subduktsiya zonasini hosil qiladi.

3. Materik litosfera plitalarining to'qnashuvi. Bunday holda, mojaro, katta buzilgan mintaqa mavjud. Bunga Himoloy tog'lari misol bo'la oladi.‌‌

Konvergent yoki destruktiv chegaralar - plitalar koʼshilishida (yaqinlashuvida) vujudga keladi.

Bu vaziyatda plitalardan biri mantiyaga choʼkadi. Chukish mobaynida plita, kisman, erib magma xosil kiladigan oʼchoqlar paydo bulishiga sabab boʼladi, chukish zonasi ustida esa vulkanizm jarayonlari kuzatiladi.

Mazkur chegaralar boʼylab yangi kontinental poʼst shakllanadi va bu jarayon plitalar bir biri bilan uchrashganda, ayniksa, jadallashadi.