Mavzu. Yadroning tuzilishi va tarkibi

Yadro shirasi – karioplazma. Yadroning kimyoviy tuzilishi

U strukturasiz holda xromosoma va yadrolarni o„rab turadi. Yadro shirasining ilashimliligi sitoplazmaning asosiy moddasi ilashimliligidek. Yadro shirasining kislotaliligi sitoplazmanikidan biroz yuqori. Karioplazmada oqsillar va RNK bo„ladi. I.B.Zbarskiyning bergan ma‟lumotlariga qaraganda, sichqonning

jigar hujayrasi karioplazmasida 92-98% (quruq og„irligi) globulin fraksiyasi oqsili va 2-8% RNK bo„ladi. Yana yadroda nuklein kislotaning sintezida ishtirok etuvchi fermentlar va ribosomalar bo„ladi. Ultratsentrifuga yordamida yemirilgan hujayralardan yadrolarning toza fraksiyasini ajratishga erishildi, ular kimyoviy tahlil qilinib, alohida komponentlarni nisbatlari aniqlandi. Yadroning quruq moddasining asosiy massasini 70-96%ini oqsillar va nuklein kislotalar tashkil qiladi; undan tashqari yadroda lipidlar va boshqa sitoplazmaga xos moddalar ham uchraydi. Yadro oqsillari 2 tipda bo„ladi. 1) gistonlar yoki protaminlar - asosli oqsillar. Protaminlar baliqlarning spermasida, boshqa hamma hujayralarda esa gistonlar topilgan. Yadrodagi gistonlarning miqdori nisbatan doimiy va DNK miqdoriga proporsional o„zgaradi. DNK bilan ular dezoksiribonukleoproteinlarni hosil qiladi. 2)yuqoriroq molekulyar og„irlikka ega bo„lgan kislotali oqsillarning yadrodagi miqdori turlicha bo„lishi mumkin. Hujayradagi DNK ning 99% i yadrodagi xromatin tarkibida bo„ladi. Asosli oqsillar yadro xromatini tarkibiga kiradi; kislotali oqsillar esa ko„proq yadro qobiqlarida, yadrocha va karioplazmada bo„ladi. Lipidlar miqdori juda oz bo„lib, asosan yadro qobig„ida joylashadi. Mineral moddalardan yadroda fosfor, kaliy, natriy, kalsiy va magniylar topilgan.