Mavzu. Yadroning tuzilishi va tarkibi

Yadroning fermentlari.

Yadroning fermentlari giston emas oqsillardan tashkil topgan. Yadroning nuklein kislotalar metabolizmida qatnashuvchi fermentlari eng muhimlaridir. Ularga DNK sintezini amalga oshiruvchi DNK-polimeraza kiradi. RNK- polimeraza esa DNK, shuningdek fermentlardan nukleozidfosfataza va gistonasetilazalarga ham bog„liqdir. Yadroning fermentativ tarkibining xarakterlovchi eng muhim belgilaridan biri, unda sitoxromoksilaza va suksindegidrogenaza kabi eng muhim oksidlovchi fermentlarning bo„lmasligidir.

Yadroda nukleozitlarni metabolizmi bilan bog„liq bo„lgan adenozin dezaminaza, nukleozitfosforilaza va guanazalar ayniqsa ko„p topiladi. Yadroda yana eruvchi glikoliz fermentlaridan aldolaza, yenulaza, piruvatkinaza va 3-gliseraldegid degidrogenazalar uchraydi. Bu fermentlarning bo„lishi ATFni yadroda hosil bo„lishining asosiy yo„li glikolitik faollikdan kelib chiqadi, deb xulosa chiqarishga asos bo„ladi. Yadro fermentlarini ikki guruhga ajratish mumkin, ulardan biri hamma joyda uchraydi, ikkinchisi-ba‟zi bir to„qima hujayralarida uchraydi xolos. Birinchi guruh fermentlaridan nukleozidlar (adenozindezaminaza, nukleozidfosforilaza va guanaza) almashinuvi bilan bog„liq bo„lganlar yadroda ko„p miqdor uchraydi. Xogebum va Shneyder (1952) lar fikriga ko„ra, ulardan eng muhim ahamiyatga ega bo„lgani va faqat yadroda uchraydigani nukleozidfosforilazadir. Bu ferment NAD kofermentining sintezida qatnashadi. Boshqa fermentlar, masalan esteraza, yadroda har xil miqdorda uchraydi. Ishqoriy fosfataza, nukleotidfosfataza va β-glyukokuronidaza yadroda faqat bo„lmaydi, yoki juda oz miqdorda bo„ladi. Katalaza va arginaza ba‟zi yadrolarda uchraydi, boshqalarda esa bo„lmaydi. Fermentlarning yadroda turli miqdorda uchrashi va ularni hujayraning fiziologik holatiga bog„liq holda fermentlar faolligini o„zgarib turishi, bir organizmning turli hujayralaridagi yadrolar o„zlarining kimyoviy tarkibi va fermentativ ixtisoslashuvi jihatidan bir-biridan farqlanishini ko„rsatadi.