Mavzu: Yadro yemirilishlar. Reja: Kirish Asosiy qism

 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Xulosa 
Atom yadrolarining o`z-o`zidan yemirilib, og`ir fragmentlarni chiqishi hali 
uzoq muddat nafaqat eksprimentatorlarni, balki nazariyotchilar diqqatini tortadi. 
Hozirgi vaqtda yadrolarning klaster yemirilishi intensiv ravishda o`rganilmoqda. Bu 
hodisaning nazariy interpretatsiyasiva keyingi o`lchovlarni pragnozqilish bo`yicha 
bir qator masalalar yechilmoqda.Bu tipdagi yemirilishlar bo`yicha ish borilganda 
Mendeleyev davriy sistemasining o`rtasida joylashgan yadrolarning bu tipdagi 
yemirilishga berilishi ustida ilmiy ishlar olib borilmoqda. Klaster yemirilishda 
yanada passivroq elementlar uchib chiqishi mumkinligi ustida izlanishlar olib 
borilmoqda.
O`tishlarning nozik strukturasini hosilaviy yadrolarning qo`zg`algan holatlari 
bilan bog`liqligi pronsopial ahamiyatga ega. Toq va toq-toq yadrolarning 
yamirilishida juft-juft zarralarning ciqishi hosilaviy yadrolarning pastki energetik 
sohalarida turli-tuman o`tishlar borligidan dalolat beradi. Bundan tashqari yaqin 
yillarda X-strukturasi payda bo`lishi mumkin. Bu struktura klaster yemirilishda 
yadro sathlarining xarakteristikalarini chuqur o`rganishi bilan bog`liq bo`ladi. Kurs 
ishining asosiy xulosasi shundan iboratki, kvant mexanika nuqtai nazaridan atom 
yadrolarini nuklonlar sistemasi deb va shu vaqtning o`zida turli tabiatga ega katta 
sondagi klasterlar sistemasi deb qarash mumkin. Bu esa berilgan yadroning 
yemirilishi natijasida tug`iladigan va bu yadro bilan turli yadro reaksiyalariga 
kirishadigan zarrachalar unda mavjud klasterlardan shakllanadi degan ma`noni 
anglatadi. Yadroning qobiq modeli klasterlarning effektiv sonlarini yadrolarga 
energetik va fazoviy taqsimotlarni hisoblashga yaxshi asos bo`lib xizmat qiladi. 
Yadrolar ko`p kvarkli tabiatga ega klasterlarni tadqiq etish ulaning turli yadro 
reaksiyalardagi ishtiroklarni o`rganish kvark materiyasining tabiatini o`rganish 
imkoniyatlarini ochadi.

---