Mavzu: Xulqı ogishgan bolalar psixologiya páni predmeti

3-bob. Deviant xulq-atvor turlari.
3.3. Jinoyat
Jinoyat qonunni buzish demakdir. Sud tomonidan hukm qilingan shaxslar jinoyatchi hisoblanadi. Bunday holda, sudyalar stigmatizatsiya funktsiyasini bajaradilar, ya'ni. shaxsga o'ziga xos davlat "stigmasi" qo'yish, uni jinoyatchi deb e'lon qilish. Ba'zida sotsiologlar deviant xulq-atvorni deviantdan ajratadilar, ikkinchisini jinoyat deb tushunadilar.

Dunyodagi umumiy tendentsiya jinoyatchilik darajasining doimiy o'sishidir. Ushbu tendentsiya zamonaviy Rossiyaga ham xosdir. Demak, 1990-yilda 1 million 839 ming, 1995-yilda 2 million 755 ming jinoyat sodir etilgan boʻlsa, keyin barqarorlashdi, 1998 yilda esa 2 million 581 ming jinoyat qayd etildi.

Bundan tashqari, qayd etilmagan, yashirin, yashirin jinoyat deb ataladigan jinoyatlar mavjud.

Rossiyada huquq-tartibot idoralari va jamoatchiligi, ayniqsa, og‘ir jinoyatlarning ko‘payishidan xavotirda. Shunday qilib, so‘nggi 10 yilda qotilliklar darajasi qariyb 3 barobar, talonchilik 2,5 barobar, og‘ir tan jarohatlari yetkazish 40 foizga oshgan.

Oilaviy munosabatlar jinoyatni tahlil qilishda muhim ko‘rsatkich hisoblanadi. Aynan ular kelajakda deviant xatti-harakatlarning mumkin yoki mumkin emasligini aniqlaydilar.

Ba'zi jinoyatchilar - deviantlar er osti dunyosini buzish uchun kuch topadilar, boshqalari esa professional jinoyatchilarga, qonun o'g'rilariga aylanadilar. Bu deviantlarning eng xavfli qismidir.

Zamonaviy sotsiologlar va kriminologlar jinoyatni butunlay yo'q qilishning iloji yo'q deb hisoblashadi, chunki u nafaqat ijtimoiy muhit, balki jinoiy turdagi odamlarning biologik va psixologik tabiati bilan ham yuzaga keladi. Demak, davlatning asosiy vazifasi jinoyatchilikni jamiyat uchun qoniqarli darajada ushlab turishdir.

3.4. Giyohvandlik
Giyohvandlik - og'ir jinoyatlar bilan bog'liq bo'lmagan og'ish shakli, qurbonlarsiz jinoyat deb ataladi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda o'n millionlab odamlar giyohvand moddalarni iste'mol qiladilar. Masalan, AQShda ularning soni 30 milliondan oshadi. Muammo Rossiyani ham chetlab o'tmadi, 2002 yil oxiriga kelib rossiyalik giyohvandlar soni 3-3,5 million kishiga ko'tarildi va birinchi marta giyohvand moddalarni iste'mol qiluvchilarning yoshi 11 yoshga tushdi. Bu millat salomatligi uchun jiddiy tahdiddir.

20-asrning oxiri - 21-asrning boshlarida Rossiyada giyohvandlik muammosi milliy miqyosda paydo bo'ldi.

Agar 1985 yilda 25,7 ming giyohvand moddalarni iste'mol qiluvchilar ro'yxatga olingan bo'lsa, 1992 yilda allaqachon 53,9, 1997 yilda esa 148,9 ming.1997 yilda giyohvand moddalar bilan bog'liq 185 mingdan ortiq jinoyat sodir etilgan.

Giyohvand moddalarni iste'mol qilish va antisanitariya sharoitida in'ektsiya yo'li bilan yuqadigan OITS virusi, gepatit C infektsiyasi o'rtasida yaqin bog'liqlik mavjud.

Rossiyadagi vaziyat giyohvandlikning tarqalishiga yordam beradi. Bular - aholining mulkiy tabaqalanishi, tartibsizlik (anomiya), hayot yo'nalishi va istiqbolining yo'qolishi, ishsizlikning kuchayishi, sarsonlik, ijtimoiy beqarorlik, ta'lim va madaniyat darajasining pasayishi.

Giyohvandlikka qarshi kurashning asosiy yo'nalishlari siyosiy chora-tadbirlar (giyohvandlik vositalarining tarqalishiga qarshi kurashish bo'yicha milliy dasturlarni yaratish), ma'muriy choralar (giyohvandlik vositalarini etishtirish va sotishga qarshi kurashish), sog'lomlashtirish choralari (reabilitatsiya, giyohvand moddalarni iste'mol qilishning oldini olish, giyohvand moddalarni iste'mol qilishni targ'ib qilish) hisoblanadi. sog'lom turmush tarzi).