Mavzu: xufyona iqtisodiyotni o‘lchash va uning miqyoslari 1

---

MAVZU: XUFYONA IQTISODIYOTNI O‘LCHASH VA 
UNING MIQYOSLARI 
 
1.
 
Xufyona iqtisodiyotni o‘lchashning mikrousullari 
2.
 
Xufyona iqtisodiyotni o‘lchashning makrousullari 
3.
 
Xufyona iqtisodiyot miqyoslari. 
4.
 
O‘zbekiston Respublikasida xufyona iqtisodiyot 
ko‘lami. 
 
1.
 
Xufyona iqtisodiyotni o‘lchashning mikrousullari 
 
Xufyona iqtisodiyot miqyosini o‘lchash murakkab masaladir. Bu 
hol Xufyona iqtisodiyotning pinhoniy xususiyatga egaligi va u har 
qanday o‘lchash va hisoblardan chetda bo‘lishga intilishi bilan 
bog‘liqdir. Lekin yashirin faoliyatning hajmiga baho berish iqtisodiy 
rivojlanishni tahlil etish va davlat iqtisodiy siyosatini shakllantirish 
uchun zarurdir. Rivojlangan mamlakatlarda xufyona iqtisodiyot 
ko‘lamlarini aniqlashda quyidagi usullardan foydalaniladi: 
1.
Indikatorlar uslubi
. Ularning tarkibida to‘g‘ridan-to‘g‘ri va 
bilvosita (egri) uslublar mavjud. To‘g‘ridan-to‘g‘ri uslublar o‘z 
ichiga maxsus kuzatuv, so‘rovlar o‘tkazish, ayrim soliq to‘lovchilar 
daromadlari va xarajatlari o‘rtasidagi nomuvofiqliklarni aniqlash 
maqsadida tekshirishlar, tahlillar o‘tkazishni o‘z ichiga oladi. 
Bilvosita (egri) uslublar o‘z ichiga bandlik ko‘rsatkichlari bo‘yicha, 
monetar uslublarini o‘z ichiga oladi. 
2.
Yengil modellashtirish uslubi
, ya’ni determinantlarni 
baholash. Ushbu uslubda xufyona iqtisodiyotni aniqlashtiruvchi jami 
ko‘rsatkichlar tanlab olinib, uning nisbiy hajmlari hisoblanadi. 
3.
Tarkibiy uslublarda 
turli ishlab chiqarish tarmoqlarida 
xufyona iqtisodiyot hajmlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar, axborotlardan 
foydalaniladi. 
4.