Mavzu: Xorijiy bozorlarni tanlash usullari va tahlili

«Xavf-xatarlar – imkoniyatlar» matritsasi (Borg-Uorner matritsasi). Bu usul kompaniya uchun matritsa qismlarida aniq ko’rsatkich bo’yicha xar bir mamlakatning xolatini baholash imkoniyatini beradi.
A
C
B
D
Biznesda xavf-xatarlar
Firma imkoniyatlari
- Tashqi savdo operatsiyalar yuki
- Tashqi savdo operatsiyalar miqdori
- Kelajakdagi tashqi savdo operatsiyalar
Ushbu matritsani tuzishda birinchidan, mamlakatlar bozorlarini imkoniyat va xavf-xatarlar omillar aniqlanadi; ikkinchidan, omillarni muhimligi bo’yicha aniq og’irligi beriladi; uchinchidan, xar bir omil ball orqali baholanadi va og’irligiga ko’paytiriladi. Olingan ballar xar bir mamlakat bo’yicha qo’shilib, natijaviy ball chiqadi. Natijaviy ball ordinata va abtsissa bo’yicha belgilanadi. Xar bir mamlakat bo’yicha hisoblangan ballar asosida o’rta ball hisoblanadi va matritsa kvadratlarga bo’linadi.
«Kompaniya raqobatbardoshligi – mamlakatning jozibadorligi» matritsasi. Bu matritsa asosida kompaniya aniq tovar bo’yicha o’zining ustunlik tomonlarini bilishga ega bo’ladi.

Bozorga faol chiqishi		Monopoliya uchun kurash. Bozordan chiqib ketish. QK tuzish
	Selektiv yondashuv
Selektiv yondashuv		Mamlakatdan chiqib ketish. Raqobatchilar bilan alyans tuzish

Yuqori
O’rta
Past
Yuqori
O’rta
Past
Maqsadli bozorlarni tanlashda quyidagi strategiyalar qo’llanadi:
- Baynalmilallashtirish strategiyasi (xorijda kompaniyani biznesini joylashtirish);
- Tashqi bozorlarni konsentrik izlash strategiyasi;
- Tashqi bozorlarni dispersion izlash strategiyasi;
- Gibrid strategiyasi.
Mazkur strategiyada izlash ishi ketma-ketligida bajariladi, ya‘ni bitta segmentni o’rganib, keyin boshqa segmentga o’tiladi to maqsadli segmentni topmaguncha. Strategiyani salbiy tomonlari: natijalarni olish muddati uzaylashib boradi va kompaniyani tashqi iqtisodiy faoliyati noaniq muddatga toxtatilishi mumkin.