Mavzu: Xo'jalik subyekti buxgalteriya balansini tuzulishi va ularning tahlili. Mundarija

Kurs ishining maqsadi va vazifalari: 
Xo‘jalik yurituvchi subyektning 
boshqa yuridik va jismoniy shaxslar oldidagi joriy va uzoq muddatli mas’uliyatli 
yekanligi majburiyatlarning asosiy tavsifidir. 
Majburiyatlar‚ shuningdek, ustavning yoki shartnomaning talablari oqibati sifatida 
yuzaga kelishi mumkin. Masalan, olingan tovar-moddiy zaxiralar va xizmatlar 
uchun to‘lanadigan summalar.
Majburiyatlar oldin tadbirkorlik ishi jarayonida, yaxshi munosabatlarni saqlab 
turish yoki xolisona tarzda ish ko‘rishda ham yuzaga keladi. Masalan, agar xo‘jalik 

---

4 
yurituvchi subyekt kafolat muddati tugaganidan so‘ng o‘z mahsulotidagi 
kamchiliklarni tuzatish to‘g‘risida qaror qabul qilsa, shu bo‘yicha qilingan xarajatlar 
ham majburiyatlar deb hisoblanadi. 
Hozirgi majburiyatlar bilan kelgusi majburiyatlar o‘rtasida chegara bo‘lishi 
kerak. Xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbarining kelgusida aktivlarni sotib olish 
haqida qabul qilgan qarori majburiyatlar paydo bo‘lishiga sabab bo‘lmaydi. 
Majburiyatlar odatda aktiv olinganda yoki xo‘jalik yurituvchi subyekt aktivni sotib 
olishi to‘g‘risida bitimga kirishgandagina paydo bo‘ladi. 
Kurs ishining nazariy va uslubiy asosi. 
Xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy 
hisobotning xalqaro standartlarida yana shunday muhim jihat aks yetganki, 
subyektlar minimal qiyosiy moliyaviy hisobotlarga qo‘shimcha tarzda oldingi 
davrning boshiga bo‘lgan moliyaviy holat to‘g‘risidagi uchinchi hisobotni ham 
taqdim yetishi lozim, agarda: 
(a) u hisob siyosatini retrospektiv tarzda qo‘llasa, o‘zining moliyaviy hisobotlaridagi 
moddalarni retrospektiv tarzda qayta hisoblasa yoki ularni qayta tasniflasa;
(b) retrospektiv qo‘llash, retrospektiv qayta hisoblash yoki qayta tasniflash oldingi 
davr boshidagi moliyaviy holat to‘g‘risidagi hisobotda aks yettirilgan ma’lumotlarga 
muhim darajada ta’sir yetgan bo‘lsa. 
Yuqoridagi tartibga ko‘ra, xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy holat to‘g‘risidagi 
uchta hisobotlarni quyidagi davr holatlariga taqdim yetishi lozim: 
(a) joriy davr oxiriga; 
(b) oldingi davr oxiriga;
(d) oldingi davr boshiga. 
Ma’lumotlarning davrlararo qiyosiyligini oshirish foydalanuvchilarga 
iqtisodiy qarorlarni qabul qilishda, ayniqsa bashorat maqsadlarida, moliyaviy 
ma’lumotlardagi tendensiyalarni baholash uchun imkoniyat yaratadi.