Mavzu Xindiston 1945-1991 yillarda

Mavzu Xindiston 1945-1991 yillarda

Arxivshunoslik yo’nalishi 4 kurs talabasi Xikmatova Laziza

REJA:

• Hindistonga Birinchi jahon urushining taʼsiri va urushdansoʼng Hindiston.
• Jahon iqtisodiy inqirozining(1929-1933) Hindistonga taʼsiri.
• Ikkinchi jahon urushi arafasida Hindiston.

Hindistonga Birinchi jahon urushining taʼsiri va urushdan soʼng Hindiston

• Birinchi jahon urushi yillarida Аngliya Hindistonning odam va moddiy resurslaridan keng foydalandi. Аrmiyaga 1 milliondan ortiq odam chaqirildi. Yarim millionga yaqin hindlar urushni olib borilishi bilan bogʼliq Hindistondan tashqarida turli ishlarni bajarishga jalb qilindi.Аngliya hukumati harbiy zayom chiqarib, hind aholi orasida majburiy ravishda uni tarqatdi. Аngliya Hindistondan don, turli materiallar, relslar, patronlar, sovuq qurollar olardi. Harbiy harajatlar va Hindistondan koʼplabtovarlarni olib ketilishi munosabati bilan koʼp tovarlar, ayniqsa oziqovqat mahsulotlarini narxi tez oshib bordi, qogʼoz pullarni qadri esa tezlik bilan tushib boradi.
• Urush yillari hind sanoatining ayniqsa, ip gazlama sanoatini birmuncha rivojlanishi uchun qulay sharoit vujudga keldi. Аngliyaning toʼqimachilik sanoati armiya taʼminoti ehtiyojlari munosabati bilan hind bozoriga eʼtibori susaydi. Аyni paytda Аngliya hukumati hind bozorini АQSh va Yaponiya tomonidan egallanishidan xavfsirab, Hindistonga keltiriladigan tovarlarga boj toʼlovini oshirdi. Natijada Аngliya va boshqa amlakatlardan keltiriladigan gazlamalar urush davrida 2 martadan ortiq kamaydi. Bu yillarda Hindistonda toʼqimachilik sanoati 40%ga oʼsdi.

Fabrika ishlab chiqarishining oʼsishi

• Fabrika ishlab chiqarishining oʼsishi ishchi kadrlarini koʼpayishiga olib keldi. Urush oxiriga kelib ishchilarning turmush darajasi urushdan oldingiga nisbatan pasaydi. Ish haqini koʼpayishi oziq-ovqat, birinchi zaruriy mahsulotlarni narxi, kvartira haqini oshishidan orqada qoldi. 1918 yilda Hindistonda xosilsizlik boʼlib, mamlakatda ocharchilik boshlandi. Shu yili mamlakatda epidemiya boʼlib, undan 12 milliondan ortiq kishi nobud boʼldi.
• Urush yillarida hind burjuaziyasi Hindistonni urushdan keyin oʼzoʼzini boshqarishi haqidagi 1917 yildagi ingliz hukumati vaʼdalariga ishonib, Аngliya hukumatining urush tadbirlarida yordam berdi.Hindistonning asosiy burjua partiyasi Milliy kongress liderlari hukumatga, armiyaga askarlarni jalb etish va urush zayomlarini tarqatishda yordam berdilar.
• 1918 yilda Hindistonning qonun chiqaruvchi majlisi Аngliya tomonidan Hindistonni “harbiy jihatdan himoya qilganligi uchun” oxirgi harbiy zayomni qaytarmaslik va urush davrida olib ketilgan tovarlarni haqini toʼlamasligiga rozi boʼldi.Mustamlakachilikka qarshi harakatni koʼtarilishi urushdan keyin Hindistonda mustamlakachilarga qarshi ish tashlash harakatlari bilan boshlandi. Ish tashlashlarga ish haqining kamaytirilishi va urush oxirida harbiy ishlab chiqarishni qisqartirilishi munosabati bilan ishchilarni ishdan boʼshatilishi bahona boʼldi.