Mavzu: xalqaro temperatura shkalasi reja


b) c) 3-rasm. Shkala turlari: a) bir tomonlama shkala; b) ikki tomonlama shkala



Download 1,26 Mb.
bet2/7
Sana13.04.2023
Hajmi1,26 Mb.
#927849
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Ularning turlari. Xalqaro temperatura shkalasi

b) c)

3-rasm. Shkala turlari: a) bir tomonlama shkala; b) ikki tomonlama shkala;
c) nolsiz shkala.


Koʻrsatkichning vaziyati uning shkala boshidan chiziqli yoki burchakli siljishi bilan aniqlanadi. Koʻrsatkich vaziyati bilan sanoq orasidagi bogʻlanish shkala xarakteristikasi deyiladi. Koʻrsatkichi burchakli siljiydigyan asboblarning shkala xarakteristikasi quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:
n = f()
bunda: - koʻrsatkichning shkala boshidan burilish burchagi.
Toʻgʻri chiziqli shkalali asboblar uchun
n = f(L)
bunda: L - koʻrsatkichning shkala boshidan chiqizli siljishi.
Etalonlar va shunday turdagi oʻlchashlar mavjudki, ular shkalani bevosita qayta tiklaydi va ularda oʻlchash birligi degan tushunchani qoʻllash oʻrinli emas. Bunday turdagi oʻlchashlarga, masalan juda keng tarqalgan (xalqaro miqyosda) fotomateriallarning yorugʻ sezuvchanlik sonlari shkalasi boʻyicha, jism qattiqligini sonli shkalasi boʻyicha oʻlchashlar misol boʻla oladi. Ranglar atlasini qoʻllash bilan belgilangan shkalalarda ranglarni oʻlchash keng tarqalgan boʻlib, bularda ranglar namunasi ularni nomi bilan yoki shartli nomerlar bilan belgilangan boʻladi.
Bulardan tashqari maxsus etalonli qurilmasiz xalqaro shkalalar ham mavjud, masalan yer qimirlashi kuchining xalqaro shkalasi, Bofort boʻyicha shamol kuchining balli shkalasi va h.k.
Demak:

  1. shkala etalonsiz boʻlishi mumkin, lekin etalon shkalasiz boʻlishi mumkin

emas;

  1. shkala oʻlchov birligisiz boʻlishi mumkin, lekin oʻlchov birligi shkalasiz

boʻlishi mumkin emas.
Bularni hammasi shunday ma’noni bildiradiki, metrologiya “oʻlchashlar shkalasi”, “oʻlchashlar birligi” tushunchasiga nisbatan umumiy va fundamental tushuncha hisoblanadi.
Ba’zi hollarda, amalda, kattalik qiymatini bir shkaladan boshqasiga oʻtkazish zarurati toʻgʻilsa, quyidagi ifoda boʻyicha amalga oshiriladi:

1
y  x х y2 y1 ,
х2 х1
bu yerda x va y – birinchi va ikkinchi shkalalardagi nuqtalar; x1, x2, y1, y2 – shkaladagi birinchi va ikkinchi reperli (tayanch) nuqtalar.



  1. Download 1,26 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish