Mavzu: virusologiyaning predmeti

Inson va hayvonlarda uchraydigan virusli 
kasalliklar haqidagi fikrlar eramizdan avvalgi 
davrlarda Gippokrat (er.av.460-377y.y.), Galen 
(131-211y.y.), Ibn Sino (980-1037 y.y.) ishlarida 
uchraydi. Jumladan, eramizdan avvalgi 2-3 ming 
yillarda quturish kasalligining sababini 19-20 
iyun kuni tongda Sirius yulduzining charaqlashi 
bilan bog‘lashgan. Chunki bu yulduzni kallasi it 
o‘zi inson ko‘rinishidagi xudo ko‘rinishida 
tasavvur etishgan. Aynan shu vaqtlarda 
Yegipetda poliomiyelit kasalligi haqida 
bilishgan.

---

Viruslarni birinchi marta 1892-yilda rus olimi
D.I.Ivanovskiy
(1864-1920) kashf etdi. U
tamaki o‘simligida uchraydigan kasallikni
tekshirib, unga tamaki mozaykasi deb nom
beradi. Ivanovskiy o‘z tajribasida Mozaika
kasalligi bilan kasallangan tamaki bargidan
shirani ajratib olib, uni juda ham mayda
bakteriyalar ham o‘ta olmaydigan Shamberlen
filtridan o‘tkazadi. Ana shu filtratdan olib sog‘
tamaki o‘simligiga tekkizganda o‘simlikning
kasal bo‘lganligi aniqlandi. Buni
suyuq
yoki
filtrlanuvchi virus
deb ataydi.

---

1898 yilda N. F. Gamaleya bakteriyalarni 
lizisga uchratuvchi omil haqida aytib o‘tadi. 
Keyinchalik kanadalik olim F.D. Errel 
tomonidan bakteriofaglarni ochilishi (1917 
y.) virusologiya fani uchun revolyutsion 
kashfiyot bo‘ldi. Uning kashfiyoti orqali 
viruslar olamida nafaqat salbiy, balki 
insoniyat uchun foydali bo‘lganlari ham 
mavjudligi aniqlandi. Viruslar o‘lchamini