mavzu Valikli jinlar turlari va rusumlar Reja 1

1 2 – mavzu Valikli jinlar turlari va rusumlar
Reja
1 Hozirgi vaqtda sanoatda ishlatilayotgan valikli jinlar xaqidagi ma'lumot
2 ДВ-1M rusumli valikli jin
3 Jinlarga paxta ta'minlagich

Quyida hozirgi vaqtda sanoatda ishlatilayotgan valikli jinlar xaqidagi ma'lumotlar keltirilgan. ДВ-1M rusumli valikli jinning ishlashi quyidagicha







4.6-rasm. ДВ-1M rusumli valikli jin
1-qabul qiluvchi valiklar; 2-qoziqchali baraban; 3,13- to'r; 4-chiqindi chiqaruvchi tarnov; 5,14,15- tarnov; 6-ignali baraban; 7-qobirg’ali panjam; 8-tekislov chi valik; 9-tezlatuvchi valik; 10-urish valigi; 11-ishchi valik; 12- qo’zg’almas pichoq.
Taqsimlovchi shnek yordamida paxta jinlar qatoriga (batareyasiga) taqsimlanib, xar bir jin ustiga o'rnatilgan shaxtaga tushiriladi. Bir-biriga qarama- qarshi aylanuvchi qabul qiluvchi valiklari (1) paxtani shaxtadan olib qoziqchali baraban (2) ga uzatadi, baraban esa paxtani titkilab to'rli sirt (3) ustidan sudrab nov (5) ga tashlaydi. Bunda mayda iflosliklar chigitli paxtadan ajralib, to'r teshiklaridan pastga tushadi, yaxshilab titkilangan chigitli paxta novdan ignali baraban (6) ga uzatiladi. Baraban (6) ignalari bilan chigitli paxtani mashinaning asosiy organlariga - ishchi valigi (11) ga, qo’zg’almas pichoq (12) ga, uruvchi moslama (10) ga uzatadi. qaytarish barabani (8) ignali baraban sirtidagi chigitli paxta qatlamini tekislab ortiqchasini qaytarib turish uchun xizmat qiladi.
Shunda, paxta bir me'yorda uzatilib, jinlash jarayonining normal bajarilishini ta'minlaydi. Tezlatuvchi baraban (9) ignali barabandan chigitli paxtani ilib olib uruvchi baraban (10) ga uzatadi. Uruvchi moslama bu paxtani plastinka orasiga olib jinlash zonasiga uzatadi. Ishchi valik (11) o'zining sirtiga tolalarni ilashtirib olib, qo’zg’almas pichoq (12) ostidan tortib o'tadi.
Uruvchi moslama (10) silliq plastinkalarning yon sirti bilan chigitlarni urib (sudrab) tolalarni ajratadi va tolasi to'liq olinmagan chigitlarni esa, ignali baraban ostiga o'tkazib beradi. Bunda hamma tolalardan ajratilgan chigitlar to'r (13) teshiklaridan tushib chigit shnegiga uzatiladi, tolalari to'liq olinmagan chigitlar yana jinlash jarayoniga umumiy chigitli paxtalar bilan beriladi.
Ishchi valik (11) ning ustidagi tolalar zichlashtirilgan lenta ko'rinishida tarnov (15) orqali tasmali transportyorga va undan so'ng tola tozalagichga uzatiladi. Tolasi to'liq olingan chigitlar esa, uruvchi moslama (10) tagiga tushib, tarnov (14) orqali mashinadan chiqib, chigit yig’uvchi shnekka tushib ketadi. Jin ta'minlagichlari orqali ajratilgan iflosliklar pnevmatik tizim (4) yordamida olib ketadi.
Paxta separatordan o'tib taqsimlovchi shnekga tushadi, uning ostida va xar bir jinning ustida joylashgan shaxtaga tushib bir qatorni tashkil qilgan (8-10 jindan iborat bo'lgan) jinlarga uzatiladi.
Jinlarga paxta ta'minlagichdan o'tib paxtaning kerakli miqdorini valiklar orqali o'tkazib (chunki bu valiklar impuls variatori orqali 0-25 ayl./daq. gacha aylanadi), qoziqchali barabanni ta'minlab turadi. Qoziqchali baraban esa, paxtani to'rli sirt yuzasidan sudrab o'tish natijasida uni mayda iflosliklardan yana bir marta tozalaydi. Bunda ta'minlovchi valiklarning bir maromda ishlashi, paxtani o'tkazish hamda qoziqchali barabanning qoziqchalar soni to'liq to'lishi, to'rli sirtning tekis (silliq) bo'lishi teshiklarning zararlanmaganligi, chiqindilarning o'tishi katta ahamiyatga ega. Chunki paxta shu organdan o'tmasa, jinlash jarayoni amalga oshmaydi; tozalash va titilishi yaxshi amalga oshirilsa, jindan chiqayotgan tolaning sifati buzilmaydi. To'r teshiklari nosoz bo'lsa, yuqoridagilarning aksi bo'ladi.
Qoziqchali baraban titilgan va tozalangan paxtani ignali barabanga uzatib (sirg'alab tushadi) beradi. O'z navbatida ignalari paxtani ilib olishga mo'ljallangan (chunki ignalar barabanning yo'nalish tarafiga qaratilgan va u 300 ga qiyshaygan xolda yig'ilgan) bo'lib, ular paxtani ilib olib ketishadi. Ignalarga qancha paxta ilingani katta ahamiyatga ega, chunki jinning shi unumdorligi shu ilinib kelayotgan paxtaning miqdoriga bog'liqdir. Agar ignalar singan yoki qiyshaygan bo'lsa, tabiiyki paxtani ilib olish kamayadi. Undan tashqari paxtaning ignali baraban bilan to'rli sirt yuzasida tiqilishi xosil bo'ladi. Shuning uchun jinning ish unumdorligi va chiqayotgan mahsulotlarning sifati bu barabanning unumli ishlashiga bog'liqdir.
Ignali barabandan keyin paxta ortiqcha paxtani qaytargich valigiga uchraydi, u esa, ignalar keragidan ko'p paxta ilib olgan bo'lsa ortiqcha paxta jinlashga salbiy ta'sir qilmasligi uchun qaytarib tushirib yuboriladi. Qaytargich tagidan o'tgan ignalardagi paxta tezlatgich valigiga keladi. U erda paxta ignalardan tezlatgich valigi ta'sirida ishchi valik yuzasiga yoki uruvchi moslama parraklarining oralig'iga tashlanib beriladi.
Tashlangan paxta tolasi bilan ishchi valik yuzasiga yopishadi, chunki uzun tolali paxtaning tolasi yopishqoqlik xususiyatiga ega, undan tashqari ishchi valik yuzasi g'adir-budir bo'ladi va yuqorida yozilgandek xarorati 60-70 ⁰C da bo'ladi,bular ishchi valigining ilashtirish qobiliyatini oshiradi. Ishchi valigiga yopishgan tola soat strelkasi bo'yicha ishchi valik yuzasida qo'zg'almas pichoq tagiga sudrab olib ketiladi. Shu vaqt pichoq yuzasidan o'ta olmay qolgan chigitlarga uruvchi moslama gorizantal yoki vertikal yo'nalishda ta'sir qiladi va chigitni o'z muvozanatini o'zgartirishga majbur qiladi, natijada tola chigitdan ajraydi. Ajragan tola pichoq tagiga o'tib ketadi va ishchi valikdan ajrab o'z og'irligi va ilashish hisobiga tushib ketadi, chigit esa agarda tolasi kerakli miqdorda olingan bo'lsa, uruvchi moslama tagidagi to'r teshiklaridan o'tib pastga tushib ketadi. Agarda chigit yuzasidagi tolalar etarli darajadan yuqori bo'lsa, to'r teshigidan o'ta olmasdan, uruvchi moslama yordamida ignali baraban tagiga o'tkaziladi. Ignali baraban tagida bunday chigitlar umumiy chigitli paxta bilan aralashib yuqorida keltirilgan jarayon qaytariladi, bu uzluksiz davom etib turadi. Izlanuvchilar tajriba natijasi asosida, bitta chigitning tolasi to'liq olinguncha o'rtacha 6 martagacha shu jarayon qaytariladi.
Uruvchi moslama yuqorida keltirilganidek chigitga turli yo'nalishda va turli xolatlarda ta'sir qiladi. Asosiy maqsad - tolani chigitdan ajratishdir, lekin chigitga eng (yaxshi) yumshoq ta'sir qilishini ta'minlash zarurdir. Bu hisobda chigitga gorizantal siljitish eng maqbulidir. Chigit shunday hususiyatga egaki, u o'zini-o'zi amartizatsiya qilish imkoniga ega. Bu uruvchi moslamalarning qanday yo'nalishda va kuchda ta'sir qilishiga bog'liq, chunki ma'lumki, uzun tolali paxta tolasining chigitga yopishish kuchi, tolaning uzilish kuchidan ikki barobar kamdir.
Valikli jinlash jarayoni quyidagi ishchi organlarning muloqati natijasida amalga oshadi, ya'ni ishchi valik, qo'zg'almas pichoq va uruvchi moslama. Ulardan ishchi valik - asosiy qismidir. Shuning uchun ishchi valikning xolati va unumli ishlashi katta ahamiyatga egadir. Ishchi valigining yuzasi, ya'ni ulyuk ariqchalari edirilsa ilashtirish qobiliyati pasayib, ish unumdorligi kamayib boradi. Bu xolat valikning uzoq ishlashidan va qo'zg'almas pichoqning siqilishidan hosil bo'ladi.
Shu sababdan ishchi valigiga qo'zg'almas pichoqning siqilishi normal xolatda bo'lishi kerak. Undan tashqari paxta bilan qo'shimcha qattiq jismlar kelishi mumkin emas, ular ham valik yuzasining emirilishiga sababchi bo'ladi. Boshqa ko'rsatkich, tola ishchi valik yuzasidan to'liq ajrab tushmasligidir. Bu chigitli paxtaning namligi yuqori bo'lsa, shunday bo'ladi. Ishchi valik yuzasi xar doim, ya'ni xar qanday diametrda ham o'zining ilashtirish qobiliyatini yo'qotmasligi kerak. Yuqoridagilar hisobga olinsa, valikli jinlash jarayoni mo'tadil o'tadi