Mavzu: V a guruh elementlari Reja: V a guruh elementlarining umumiy xossalari

Қалай ва мис билан, сурма металл қотишмасини ҳосил қилади ва бу- баббит дейилиб, у антифрикцион хоссаларга эга бўлиб, сирпаниш подшипникларида ишлатилади.

Bi-Vismut

Bi-Vismut

Vismut-Висмут XVIII асрдан бери маълумдир. Унинг кимёвий индивидуаллиги 1739 йилда немис кимёгари И.Пот томонидан кашф этилган.

(нем. “Wismut”; лот. “Bismuthum”). Табиатда ягона барқарор изотопи 209Bi мавжуд

Davriy sistemadagi belgisi – Bi

Tartib raqami – 83;

Nisbiy atom massasi-208,9804 g/mol,

Yadro zaryadi – +83, elektron soni –83 ta; protonlar soni +83 ta,

neytronlar soni – 126 ta

Zichligi – p=9,8 g/sm3

suyuqlanish temperaturasi – t0q, = 271,3 Co

Qaynash temperaturasi – t0q, = 1560 Co

Elektron formulasi –6s2; 4f14;5d10; 6p3

Elektromanfiyligi – 2,02

Valentligi–3; 5

Oksidlanish darajasi erkin holda 0;

barcha birikmalarda -3; +3; +5

Ion zaryadi- Bi3+; Bi5+

Табиатда тарқалиши.

Табиатда тарқалиши.

Ер қобиғида висмутнинг масса бўйича миқдори 2·10-5 %. Муҳим минераллари

висмутин Bi2S3,табиий Bi,

козалит Pb2Bi2S5,

тетрадимит Bi2Te2S,

бисмит Вi2O3,

бисмутин Bi2CO3(OH)4 кабилар маълум.

Физикавий хоссалари. Висмут – кумушсимон кулрангли металл, пушти доғли. Қаттиқ донадор тузилишга эга. tсуюқ.=271,0oС, tқайн.=1557оС, зичлиги 9,840 г/см3,

КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ.

КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ.

Қуруқ ҳавода висмут барқарор, нам ҳавода қўнғир оксидлар қавати билан қопланади.

1000oС температурадан юқори температурада мовий аланга билан ёниб, Вi2O3 ни ҳосил қилади.

4Bi + 3O2 → 2Bi2O3

Н2, С, N2, Si лар билан таъсирлашмайди.

Суюқ Bi оз миқдорда фосфорни эритади.