Mavzu: umumgeografik o`quv xaritalarini o`rganish bajardi

Xaritalarning xususiyatlarini ko`rgazmaliligi va ma`lumotchanligi bo`yicha baxolash.

Xaritaning ko`rgazmali bo`lishi xaritada foydalanilgan shartli belgilar tizimi, kartografik tasvirlash usullari ham kartaning komponovkasi to`gri tuzilganligiga bog`liq(1-rasm). Ushbu kartadan tabiiy hodisalar bo`yicha berilgan qirqim kartalardan ko`plab ma`lumotlarga ega bo`lish mumkun. Masalan, Buxoroning o`simlik, tuproqlari, iqlimi va geologiyasi bo`yicha kerakli ma`lumotlarga ega bo`lish mumkun.

1-rasm. Buxoro viloyati o’lkashunoslik atlasi uchun shartli belgilar

Kartografik asarlarni tahlil qilish va baholash - bu ularni turi va sifatini oʻrganish, ular yordamida qanday masalalarni hal qilish mumkinligini aniqlash, hamda karta tuzish uchun maʼlumot sifatida foydalanish imkoniyatlarini aniklash uchun olib boriladi. Kartografik asarlarni taxlil kilishda asosiy mezonlar (kriteriya) boʻlib kuyidagilar xizmat kiladilar:

• 
  tanlangan masshtab va proyeksiyalarning maqsadga muvofikligi;
  
• 
  kartadan foydalanish imkoniyati, uning legendasini ilmiy asoslanganligi va mantikiy toʻgʻri tuzilganligi;
  
• 
  karta mazmunini toʻlaligi va zamonaviyligi;
  
• 
  kartada tasvirlangan obyektlarning geometrik anikligi, (plani va balandligi boʻyicha);
  
• 
  kartaning jihozlanish sifati;
  
• 
  karta noshirining sifati va boshqalar.
  

Karta va atlaslarni taxlil qilish doimo maqsadga muvofiq olib boriladi. Shuning uchun uni baholash mezonlarining ahamiyati (kriteriyalar) karta maqsadi va vazifalariga qarab ahamiyatlari oʻzgarib turadi.

Buxoro viloyati o'lkashunoslik atlasidan 10-11-betdagi Buxoro viloyatining tabiiy kartasi(2-rasm).

Markazi –Buxoro shahri

Tashkil topgan sanasi- 1938 y.15.01

Maydoni – 40,32 ming km kv.

Ma’muriy tuzilishi: 11ta tuman, 2 ta shahar va 9 ta shaharcha

Masshtabi 1:1 100 000

Buxoro viloyati hududi to’lqinsimon, balandligi dengiz sathidan 300 m dan 800 m gacha bo’lgan alohida do’ngliklari bilan shimoliy g’arbga yengil qiyalangan tekisliklardan iborat.