Mavzu: Turmush darajasi ko`rsatkichlari. Bajardi : Sroch Tursunov Turmush darajasi ko`rsatkichlari. Reja

Ish haqi uch qismdan tashkil topadi:

1.Asosiy ish haqi.

2.Mukofot tarzidagi ish haqi.

3.Belgilangan ish vaqtidan ortiqcha ishlaganlik uchun beriladigan pul to’lovi.

Ishlovchining qo’liga tegishiga qarab, ish haqi brutto (umumiy) va netto (sof) ish haqiga bo’linadi.

Brutto – bu daromad oluvchi ahli qismining oylik ish haqi stavkasi bo`yicha belgilangan ish haqi hisoblanadi.

Netto – bu daromad oluvchi aholi qismining oylik ish haqining sof foydasi bo`lib, xodimning o`z qo`liga yetib boruvchi foyda hisoblanadi,

Bajarilgan ishni o’lchami mezonga qarab ish haqi vaqtbay va ishbay (donabay) ish haqiga bo’linadi. Vaqtbay ish haqi ma’lum malaka va tajriba ega bo’lgan xodimning ishlagan vaqtiga, ya’ni necha kun yoki soat ishlaganiga, vaqt sarfiga qarab to’lanadi. Ishbay ish haqi muayyan malakali ishchi yaratgan sifati tovar miqdori yoki bajargan ish hajmi uchun oladigan haqidir. Uning miqdori mehnat unumdorligiga nisbatan to’g’ri mtanosiblikda o’zgaradi. Masalan, ishchiga bir dona mahsulot uchun 10 000 so’m ish haqi belgilangan. U bir ish kunida 5 dona mahsulot yaratsa, 50 000 so’m, agar ish unumini oshirib, 6 ta mahsulot yaratsa, 60 000 so’m oladi.

Ish haqining miqdori o’zgaruvchan bo’lib, bu o’zgarish asosan uch omil ta’sirida yuz beradi: