Mavzu: Turmush darajasi ko`rsatkichlari. Bajardi : Sroch Tursunov Turmush darajasi ko`rsatkichlari. Reja

Natural ko’rsatkichlar - natural birliklarda (dona,kvm, kubm va hokazolar) o’lchanadigan muayyan moddiy nematlar va xizmatlar-oziq-ovqat mahsulotlari, energiya istemoli, mol-mulk, turar-joylar, madaniy–maishiy tovarlar taminotining hajmini ifodalaydi.

Miqdor ko’rsatkichlari - muayyan moddiy nematlar va xizmatlar istemol hajmini aniqlaydi.

Sifat ko’rsatkichlari esa aholi farovonligini sifat jihatdan baholash imkonini beradi.

Hozirgi paytda yuzaga kelgan sharoitlarni hisobga olib, bozor iqtisodiyoti sharoitlariga muvofiqlashtirilgan quyidagi yangi ko’rsatkichlar tizimi taklif etiladi:

1)umumlashtiruvchi ko’rsatkichlar;

2)aholi daromadlari;

3)aholi iste’moli va harajatlari;

4)aholining pul jamg’armalari;

5)jamg’arilgan mol-mulklar va turar-joylar;

6)aholining ijtimoiy tabaqalanishi;

7)aholining kam ta’minlangan tabaqalari.

Turmush darajasini ifodalash uchun mutlaq va nisbiy qashshoqlik ko’rsatkichlaridan ham foydalaniladi. Mutlaq qashshoqlik-daromadning umuman yo’qligi yoki shaxs (oila)ning minimal turmush ehtiyojlarini qondirish uchun zarur daromadining yo’qligi. Mutlaq qashshoqlik ko’proq daydilar, boshpanasizlar va shu kabilar orasida uchraydi.

O’zbekistonda nisbiy qashshoqlik yashash minimummidan kam bo’lgan daromad miqdori bilan aniqlanadi. Jahon amaliyotida esa bu ko’rsatkich mamlakat bo’yicha o’rtacha daromadning 40-60 foizidan kam bo’lgan daromadlarga nisbatan qo’llaniladi.