Mavzu: turli tarixiy davrlarda tarbiya va pedagogik tizim

MAVZU: TURLI TARIXIY DAVRLARDA TARBIYA VA PEDAGOGIK TIZIM

REJA:
1.Pedagogika tarixi fanining maqsad va vazifalari.
2.Eng qadimgi davrlardan XIII asrgacha O’rta Osiyoda ta'lim-tarbiya va pedagogik fikrlar.
3.VII-XIII asrlarda Orta Osiyoda ijtimoiy va madaniy hayot, maktab va pedagogik fikr.
“O'zlikni anglash tarixni bilishdan boshlanadi…Tarixiy xotirasi bor inson - irodali inson… biz haqqoniy tariximizni tiklashimiz, xalqimizni, millatimizni ana shu tarix bilan qurollantirishimiz zarur” (I.A Karimov).
IX-XV asrlarda -Sharqda uyg’onish davrida - ijtimoiy - madaniy hayotda katta o’zgarishlar yuz bergan. Ayniqsa Amir Temur asos solgan saltanat davrida ijtimoiy hayotda yuksalish, ilm-fan, madaniyat gurkirab rivojlangan. Bu davrda yashab ijod etgan Al-Buxoriy, At-Termiziy, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino, Yusuf Xos Hojib, Maҳmud Qoshg’ariy, Yassaviy, Naqshband, Ulug’bek, Navoiy, Bobur kabi buyuk daҳolar jamiyat tarixi va jahon madaniyati rivojiga benazir hissalarini qo’shganlar.
XIX asrning oxiri - XX asr boshlarida Turkistonda jadidchilik harakatining taniqli rahbarlari ijtimoiy ong taraqqiyotini boshlab berdilar.
Abdurauf Fitrat, Munavvarqori Abdurashidxonov, Mahmudxo’ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Hamza Hakimzoda
Fitrat
Munavvarqori
Mahmudxo’ja
Avloniy
Markaziy Osiyoda yashagan qardosh xalqlarning Berdaq, Maxtumquli, Abdurahmon Jomey kabi shoir, adiblar
Xorijiy Sharq va Ovrupa mamlakatlarining buyuk mutafakkir, shoir va pedagog olimlari Sa'diy Sheroziy, Jaloliddin Rumiy, Jan-Jak Russo,
K.D. Ushinskiy va boshqalarning pedagogik qarashlariga bog’liq holda rivojlangan.
«Avesto» sof diniy kitob bo’lmay, ijtimoiy - falsafiy, madaniy, adabiy - tarixiy qimmatga ega bo’lgan nodir qomusiy yodgorlikdir. Unda adolat va sulh ulug’lanadi.
VII asrda Arabistonda shakllangan islom dini VIII asrga kelib Markaziy Osiyoda keng yoyildi. Markaziy Osiyo arablar tomonidan bosib olindi. Markaziy Osiyoda arab davlati - xalifaligi o’rnatilib, «Qur'on» qonun - qoidalari Markaziy Osiyoda ham amalga oshirildi.
VIII asr oxiri, IX asr boshida arab xalifaligining markazi Bag’dodda ilm - fan rivojlandi, yunon olimlaridan Aflotun (Aflotun), Arastu (Arastu), Sokrat (Suqrot), Gippokrat (Buqrot), Galen (Jolinus), Yevkalid (Iqlidus) kabilarning asarlari arab tiliga tarjima etildi.
IX - XII asrlarda Markaziy Osiyoda feodal ishlab chiqarish munosabatlarining taraqqiy etishi, ichki va tashqi savdoning o’sishi, dehkonchilik, hunarmandchilik, binokorlik, o’ymakorlik san'atining rivojiga jiddiy ta'sir etdi.