Mavzu: Turli muhitlarda elektr toki Reja

Elеktroliz hodisasi. Elеktroliz uchun Faradеy qonunlari.
Tashqi elektr maydon bo’lmaganda eritmani tashkil qiluvchi qarama-qarshi ishorali ionlar va molekulalar betartib harakat holatida bo’ladi. Agar eritmaga elektr maydon ta'sir etsa, ionlarning harakati tartibga tushadi. Elektrolitda elektr tokini sim orqali tok manbaiga ulangan elektrodlarni tushirish bilan hosil qilish mumkin. 3-rasmda suyuqliklardan elektr toki o`tganda tok kuchining kuchlanishga bog`liqligi ya`ni voltamper xarakteristikasi berilgan. 4-rasmda esa tok kuchining qarshilikka va qarshilikning temperaturaga bog`lanish grafiklari keltirilgan.
3-rasm
Elektr maydoni ta'sirida kationlar manfiy ektrod katodga (K) qarab, anionlar esa musbat elektrod anodga (A) qarab harakatlana boshlaydi. Shuni ta'kidlash
lozimki, onlarning tezligi juda kichik (masalan, E= 102 V/m bo’lganda vodorod ionlarining tezligi y« 3,3*10-5m/s) bo’ladi. Natijada elektrolitlarda zaryadlangan zarralarning batartib harakati, ya'ni elektr toki vujudga keladi. Tok kuchi elektrolitning ma'lum kesimidan o’tuvchi zaryadning (har ikkala ishoralisi ham) vaqtga nisbatiga teng. Elektr tokining zichligi esa Om qonuniga muvofiq aniqlanadi: J  E /  (2)
Bu yerda — elektrolitning solishtirma qarshiligi. Metallardagidan farqli ravishda elektrolitning solishtirma qarshiligi temperatura ko’tarilganda kamayadi, solishtirma o’tkazuvchanligi ortadi. Elektrolitdan tok o’tganda elektroliz hodisasi ro'y beradi.
Elektrolitdan tok o 'tganda tarkibiga kiruvchi moddalarning elektrodlarda
ajralib chiqishiga elektroliz hodisasi deyiladi.
4-rasm
Elektrolitlarda tok o’tishi moddaning ko’chishi bilan bog’liq bo’lganligi sababli ular ikkinchi tur o’tkazgichlar deyiladi.
Faradeyning birinchi qonuni. 1833- yil M Faradey elektroliz qonunlarini
yaratdi.Faradeyning birinchi qonuni: elektrodda ajralib chiqadigan moddaning massasi m elektrolitdan o 'tgan iaryad miqdori Q ga proporsional:
m = kQ(3)
m = klt, (4)
bu yerda I=Q/t elektrolitdan t vaqtda oqib o’tgan o’zgarmas tok kuchi.