Мавзу: Турли моделлар тузишга оид мисоллар ечиш Компьютерли математика, математик моделлар, сонли усуллар ва аналитик ҳисоблар



Download 368,5 Kb.
bet8/9
Sana18.03.2022
Hajmi368,5 Kb.
#499692
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
1-Amaliy ish

Компьютерли алгебра (сонли услублардан фарқли) математик масалаларни компьютерда ечишнинг аналитик услубларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш билан шуғулланади ва бошланғич маълумотлар, ечиш натижаси каби аналитик (символи, белгили) кўринишда ифодаланган деб кўзда тутади.
Компьютерли алгебра тизими (КАТ, инг. computer algebra system, CAS) — бу белгилик ҳисоблашлар учун амалий дастурдир, яъни алмаштиришлар билан бажариш ва аналитик шаклда математик ифодалар билан ишлашдир.
Математик моделларни таҳлил қилиш мобайнида ифодаланган математик масаланинг умумий ва хусусий аналитик ечимлари ва уларнинг интерпретацияси натижа бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Аналитик ечимларни кўпроқ энг қўпол (содда) моделлар учун, камроқ – энг аниқ, мураккаб моделлар учун олиш мумкин.
А налитик ҳисоблашлар ёрдамида тенглама ва тенгламалар тизимининг аналитик ёки тўла ечимларини топадилар, ҳосила ва аниқ интегралларни ҳисоблайдилар, шунингдек мураккаб ифодаларни ўзгартириш (масалан, соддалаштириш)ларни амалга оширадилар. Бошқача айтганда, бундай ёндашувларда натижаларни қандайдир функция кўринишида олиш мумкин.
Масалан Mathcad дастурида символик ўзгартиришлар ўтказишда, ўзгарувчиларга ўзлаштирилган аниқ қийматлар тан олинмайди ва улар аниқланмаган параметрлар каби қаралади.
КАТ ларни имкониятига қараб аналитик ҳисоблашларни фарқлашадилар, лекин одатда қуйидаги белгили амалларни қўллаб-қувватлайлар:

  1. энг кичик ўлчамларгача ифодаларни соддалаштириш ёки тахмин ва чегараларни фойдаланган ҳолда автоматик соддалаштиришни эътиборга олиб, стандарт кўринишга келтириш;

  2. ифодаларда белгили ва сонли алмаштиришлар;

  3. ифода кўринишини ўзгартириш: кўпайтма ва даражаларни очиш, қисман ёки тўла факторизация2) (кўпайтмаларга ёйиш);

  4. содда касрларга ёйиш, чегараларни қаноатлантириш, тригонометрик функцияларни экспонента орқали ёзиш, мантиқий ифодаларни алмаштириш;

  5. хусусий ва тўла дифференциаллаш;

  6. аниқмас ва аниқ интегралларни топиш (белгили интеграллаш);

  7. мақбуллаштириш масалаларини белгили ечиш: глобал экстремум, шартли экстремум ва ҳоказоларни аниқлаш;

  8. чизиқли ва чизиқли бўлмаган тенгламаларни ечиш;

  9. дифференциал ва чекли айирмалик тенгламаларни (сонли эмас) алгебраик ечиш;

  10. функция ва кетма-кетликларнинг лимитини топиш;

  11. интеграл алмаштиришлар;

  12. қаторлар билан амаллар: қўшиш, кўпайтириш, суперпозиция;

  13. матрицалик амаллар: тескарисини топиш, факторизациялаш, спектрал масалаларни ечиш;

  14. статистик ҳисоблаш;

  15. теоремаларни автоматик исботлаш, расмий верификация3);

  16. дастурларни синтез қилиш.


2-расм.Компьютерли алгебра тизими.

Download 368,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish