Mavzu: Turkiy qabilalar: ularning Markaziy Osiyo xududiga kirib kelish bosqichlari va o’zbek xalqi etnik tarixi tutgan o’rni

Turkiy elatlarning ko‘pchiligi qadimdan mavjud bo‘lib kelgan qabila yoki qabila ittifoqining nomibilan atalgan. Masalan: turkman, qozoq, qirg‘iz, qoraqalpoq, uyg‘ur va boshqalar.Bu xalqlarning nomlari keyinchalik millat nomi ham bo‘lib qolgan. O‘zbek ajdodlari elat bo‘lib shakllangan vaqtda va undan keyin ham umumiy etnik nomga ega bo‘lmaganlar. “O‘zbek” atamasi elatning umumiy nomi bo‘lib qat’iylashguncha hozirgi O‘zbekiston hududida yashovchi aholi sart, turk, chig‘atoy, ba’zilari esa yashagan hududyoki viloyat nomi bilan: xorazmlik, toshkentlik, farg‘onalik va boshqa nomlar bilan atalibkelingan. Manbalarda turkiy tilli etnoslarga nisbatan “turk” iborasi qo‘llanilgan. 

Turkiy elatlarning ko‘pchiligi qadimdan mavjud bo‘lib kelgan qabila yoki qabila ittifoqining nomibilan atalgan. Masalan: turkman, qozoq, qirg‘iz, qoraqalpoq, uyg‘ur va boshqalar.Bu xalqlarning nomlari keyinchalik millat nomi ham bo‘lib qolgan. O‘zbek ajdodlari elat bo‘lib shakllangan vaqtda va undan keyin ham umumiy etnik nomga ega bo‘lmaganlar. “O‘zbek” atamasi elatning umumiy nomi bo‘lib qat’iylashguncha hozirgi O‘zbekiston hududida yashovchi aholi sart, turk, chig‘atoy, ba’zilari esa yashagan hududyoki viloyat nomi bilan: xorazmlik, toshkentlik, farg‘onalik va boshqa nomlar bilan atalibkelingan. Manbalarda turkiy tilli etnoslarga nisbatan “turk” iborasi qo‘llanilgan. 

IV asrning oxirlaridan boshlab O‘rta Osiyoda yirik turkiy etnoslar Xioniylar va eftalitlarning o‘troqlashuv jarayonlari kuchayadi. V-VI asrlarga kelib eftalitlar va xioniylarning asosiy qismi turg‘un hayotga o‘tadilar. Bu qabilalar o‘troq hayot kechirib an’anaviy chorvachilik bilan shug‘ullanganliklari haqida yozma va arxeologik manbalar ma’lumotlar beradi. 

IV asrning oxirlaridan boshlab O‘rta Osiyoda yirik turkiy etnoslar Xioniylar va eftalitlarning o‘troqlashuv jarayonlari kuchayadi. V-VI asrlarga kelib eftalitlar va xioniylarning asosiy qismi turg‘un hayotga o‘tadilar. Bu qabilalar o‘troq hayot kechirib an’anaviy chorvachilik bilan shug‘ullanganliklari haqida yozma va arxeologik manbalar ma’lumotlar beradi.