Mavzu: Turkistonda jadidchilik ma'rifatparvarlik harakatining yuzaga kelishi va yoyilishi Reja



Download 326,86 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/7
Sana18.01.2022
Hajmi326,86 Kb.
#387985
  1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Turkiston



Mavzu: 

Turkistonda jadidchilik ma'rifatparvarlik harakatining yuzaga 

kelishi va yoyilishi

 

Reja: 

 

Kirish 

1.Jadidchilik harakatining mazmuni va uning     umumxalq ma‘naviyatini 

ko’tarishdagi o’rni.  

2.Jadidchilarning ta‘lim berishni isloh qilish to’g’risidagi amaliy harakatlari va 

tarixiy   taqdirlari to’g’risida.  

3.Jadidchilik harakatining o’zbek milliy-ma‘rifiy taraqqiyotidagi ahamiyati. 



 

 Turkiston  xalqining  boy  ijtimoiy  –  falsafiy,  diniy-axloqiy,  madaniy 

taraqqiyotida  XIX  asrning  birinchi  choragidagi  davr  o’zining  nihoyatda 

sermazmun  va  inqilobiy  suronliligi,  g’oyaviy-nazariy  va  mafkuraviy  harakat 

shakllarining  xilma-xilligi  bilan  ajralib  turadi.  Bu  holat  ijtimoiy  taraqqiyotning 

o’ziga  xos  yo’nalishi  edi.  Turkiston  XIX  asrning  ikkinchi  yarmida  Rossiya 

tomonidan bosib olindi va mustamlakaga aylantirildi.   

Jadidchilikning  asosiy  g’oya  va  maqsadlari  Turkistonni  o’rta  asrchilik,  

feodal  qoloqlik,  xurofotlardan  ozod  qilish,  «Usuli  qadim»  ni  inkor  etgan  holda 

o’lkani,  xalqni,  millatni  zamonaviy  mutaraqqiy  yo’lga  olib  chiqish,  milliy  davlat 

bunyod  etish,  konstitutsion,  parlament  va  prezident  idora  usulidagi    ozod  va  

farovon  jamiyat  ko’rish,  turkiy  tillarga  davlat  tili  makomini  berish,  milliy  pul 

birligi,  milliy  kushin  tuzish  rus  taraqqiyparvarlari,  ma‘rifatchilarining  Turkiston 

o’lkasida ma‘rifatparvarlik g’oyalarini  tarqatish uchun imkoniyatlar yaratish edi. 

Demak,  Turkistonda  jadidchilik  harakatining    vujudga  kelishi  asta-sekin  bo’lsada 

milliy  ozodlik  mafkurasiga  asoslanib  bordi.  Bu  jarayon  o’lkadagi    maxalliy 

xalqning  ongiga  o’z  ta‘sirini  o’tkaza  boshladi.  Natijada  ular  Turkistonda 

mustaqillik,  milliy  taraqqiyot  uchun,  xalqning  manfaatlari  uchun  kurash  olib 

borishga  milliy  –  ozodlik  harakati  uchun  zamin  tayyorlashga  muvaffak  bo’ldilar. 

Yerli  xalqlar  orasida  mustamlakachilikka  qarshi  ma‘rifatchilik  g’oyalari  tarkala 




boshladi,  yangi  ta‘lim-tarbiya  shaxobchalari,  yangi  maktab,  maorif,  madaniy 

targibot,  jadidchilik  harakati  rivoj  topdi.  Mana  shunday  sharoitda  Turkistonda 

ko’plab ma‘rifatchilar yetishib chiqdi.  

Turkistonda  jadidchilik  harakati  uch  soha  orqali  faoliyat  ko’rsatdi.  Bular  – 

maorif  (yangicha  maktablar  ochish,  ta‘lim  usulini  yangilash),  san‘at  (badiiy 

adabiyot, teatr) va matbuot.  

Asosiy  maqsad millatni, bir tomondan, ilm-ma‘rifatli qilish bo’lsa, ikkinchi 

tomondan  uning  axloqiy  darajasini  yuksaltirish  va  ana  shu  ikki  jihatning 

uyg’unlashuvi  natijasida,  uzligini,  o’z  qadrini  anglagan  bilimli  shaxsni  voyaga 

yetkazish edi. Turkiston  jadidchilari tomonidan  ana shu maqsadni amalga oshirish 

yo’lida katta ishlar qilindi. 

Turkistonda  jadidchilik  harakatining  yuzaga  kelishida  tarixiy  sharoit  bilan 

birga,  XIX  asrning  so’nggi  choragida uyg’ongan  ma‘rifatchilik,  ma‘rifatparvarlik 

qarashlarining ta‘siri katta bo’ldi.      




Download 326,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish