Мавзу: Туркистонда чоризмга қарши миллий озодлик ҳаракатлари. Жадидчилик

Исмоилбек Гаспрали

Туркистон жадидлари

Туркистон жадидлари

Жадидлар фаолиятининг уч муҳим босқичи:

• XIX асрнинг охиридан 1915 йилгача-маърифатчилик даври;
• 1915 йилдан 1918 йилгача-мухториятчилик даври;
• 1918 йилдан 1925 йилгача мустабид тузум даври.

• Жадидлар фаолиятининг маърифат-чилик даврида қуйидаги ишларни амалга оширишни белгилаб олган эди:
• Янги жадид мактабларини кўпайтириш;
• Иқтидорли болаларни чет элга ўқишга юбориш;
• Жадидларнинг партия ва уюшмаларини тузиш.

Биринчи жадид мактаби 1893 йил Бухорода ташкил этилган. Шундан сўнг 1898 йил Қўқонда Салоҳиддин домла, 1899 йил Андижонда Шамсиддин домла бошчилигида жадид мактаблари очилди. 1904 йилгача Туркистонда жадид мактабларининг сони 100 дан ошиб кетди.

• Биринчи жадид мактаби 1893 йил Бухорода ташкил этилган. Шундан сўнг 1898 йил Қўқонда Салоҳиддин домла, 1899 йил Андижонда Шамсиддин домла бошчилигида жадид мактаблари очилди. 1904 йилгача Туркистонда жадид мактабларининг сони 100 дан ошиб кетди.
• Жадид мактабида бутун жаҳон географияси, арифметика, табиий фанлар, маънавият ва тарих, одобнома, туркий ва арабий имло, хорижий тиллар каби фанлар ўқитилган.

Туркистон жадидлари

• Туркистон жадидлари

М.Беҳбудий Туркистон жадид-ларининг раҳномаларидан бири бўлиб, 1913 йил “Самарқанд” газетаси ва “Ойина” журналини чиқарди. М.Беҳбудий ўз номи билан “Нашриёти Беҳбудия” хусусий наш-риётини ҳам очади. Унинг ҳузурида эса “Кутубхонаи Беҳбудия”ни ташкил этади. У жадид мактаблари учун 6та фан асослари бўйича дарслик ва қўлланмалар яратди.

• М.Беҳбудий Туркистон жадид-ларининг раҳномаларидан бири бўлиб, 1913 йил “Самарқанд” газетаси ва “Ойина” журналини чиқарди. М.Беҳбудий ўз номи билан “Нашриёти Беҳбудия” хусусий наш-риётини ҳам очади. Унинг ҳузурида эса “Кутубхонаи Беҳбудия”ни ташкил этади. У жадид мактаблари учун 6та фан асослари бўйича дарслик ва қўлланмалар яратди.