Mavzu: Turistik korxonada mehnat unumdorligi va ish haqi. Reja: I. Kirish II. Asosiy qism 1 Ish haqi va uning vazifalari

3. Ragʻbatlantiruvchi funksiya taqsimlash va takror hosil qilish funksiyalariga bogʻliq boʻlib, xodim mehnat motivatsiyasini kuchaytirish – ishda faollik, tashabbus koʻrsatish, mehnat unumdorligini oshirishga ragʻbatlantiradi. Ish haqi darajasini har bir xodimning mehnatda erishgan natijasiga qarab belgilash shu maqsadga xizmat qiladi.
Ish haqi miqdorining xodim mehnat unumdorligiga uzviy bogʻliq boʻlmasligi ish haqi asosiga putur yetkazadi, uning ragʻbatlantiruvchi funksiyasi samaradorligini kamaytiradi, inson tashabbuskorligi va gʻayrat-shijoatini boʻgʻadi.
Xodim yuqori miqdorda ish haqi olish uchun oʻz malakasini oshirishdan manfaatdor boʻlishi kerak. Ish beruvchi esa oʻz korxonasida ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, mahsulot sifatini yaxshilash qobiliyatiga ega yuqori malakali xodimni ishga yollashdan manfaatdordir. Shuning uchun ragʻbatlantiruvchi funktsiya ish haqini tashkil etishning mehnat natijalariga uzviy bogʻliq tizimlari orqali amal qiladi.
4. Ijtimoiy funksiya ish haqi xodimlarni ijtimoiy sugʻurtalash manbasi sifatida xodimni faqat mehnatga layoqatli davridagina emas, shuningdek, nafaqadagi paytida ham tibbiy xizmatdan foydalana olish imkoniyatini yaratishi kerak. Bu bozor munosabatlari sharoitida nihoyatda muhimdir. Chunki mulkchilikning turli shakllariga asoslangan iqtisodiyotda xodimni ijtimoiy jihatdan muhofaza qilishni ta’minlash birgina davlatning emas, ayni vaqtda ish beruvchilarning ham vazifasidir.
5. Xarid talabini shakllantiruvchi funksiya ish haqining xarid talabiga taʻsiri bilan ajralib turadi. Ish haqi darajasini tartibga solish bozorda tovarlar va xizmatlarga talab bilan taklifning oqilona nisbatini oʻrnatish maqsadiga xizmat qiladi.
6. Tartibga solish funksiyasi deyilganda mehnat rusurslarini mintaqalar, iqtisodiyot tarmoqlari, xoʻjalik yurituvchi subyektlar boʻyicha eng maqbul tarzda joylashtirilishi tushuniladi. Bunda ish haqi differensiyalangan stavkalarni oʻrnatish orqali ish kuchiga talab va uning taklifi muvozanati tartibga solinadi. Ushbu funksiyaning ta’siri natijasida mehnat resurslarini eng samarali ravishda mintaqa va iqtisodiyot tarmoqlariga joylashtirish ta’minlanadi.