Mavzu: Tukistonda sovet hokimyatining o’rnatilishi. Xalq hokimyatchiligi uchun kurash. Turkiston muxtoriyati

Amalda zimdan boshqacha siyosat tutib, bu jarayonning yuzaga chiqishiga butun choralar bilan to‘sqinlik qildilar

• 1917-yil Jadidchilik ma’rifatchilik harakatidan siyosiy harakat darajasiga allaqachon ko’tarilgan edi. O’sha 1917-yilning o’zida to’rt marta Butunturkiston musulmonlar qurultoyi o’tkazildi:
• 1917-yil 16-23-aprelda Toshkenda
• 1917-yil 17-sentabr “Sho’roi Islomiya” tashabbusi bilan Toshkentda
• 1917-yilning 15–22-noyabr kunlari Turkiston ishchi, askar va dehqon deputatlari sovetlarining III-qurultoyi
• 1917-yil 26-noyabrida Qo‘qonda Umumturkiston musulmonlarining IV-favqulodda qurultoyi chaqirildi.

Bu qurultoyda o‘lkaning 5 viloyatidan 200 nafardan ziyodroq vakillar ishtirok etdi. Qurultoy ishida “Sho‘roi Islomiya”, “Sho‘roi Ulamo”, Musulmon harbiylari Sho‘rosi, O`lka yahudiylar jamiyati namoyondalari qatnashdilar.

• Bu qurultoyda o‘lkaning 5 viloyatidan 200 nafardan ziyodroq vakillar ishtirok etdi. Qurultoy ishida “Sho‘roi Islomiya”, “Sho‘roi Ulamo”, Musulmon harbiylari Sho‘rosi, O`lka yahudiylar jamiyati namoyondalari qatnashdilar.

Turkiston Muxtoriyati a’zolari (Qo’qon shahri 1917-yil)

Mustafo Chuqayev rais

Zaki Validiy bosh kotib

Munavvar Qori , Behbudiy, O. Mahmudov, Islom Shoahmedov va boshqalar a’zo qilib saylangan.

Turkiston musulmonlari Markaziy Kengashiga
Munavvar Qori va Sadriddinxonafandi boshchiligida Toshkent qo’mitasi tuzildi va keyinchalik Munavvarqori “Najot” , “Kengash” gazetalarida muharrirlik qildi.
Turkiston Muxtoriyati e’lon qilingandan so’ng eski Toshkentda bo’lib o’tgan miting
Muxtoriyatning tarixiy ahamiyati shundaki Fitrat, Cho’lpon, Hamza Muxtoriyat hukumatini oqlab o’tli sherlar bitishdi. Fitrat Muxtoriyat e’lon qilingan 27-noyabr tunini “Milliy Laylatulqadrimiz”deb atadi.

Turkiston Muxtoriyati ko‘plab sabablarga ko‘ra o‘zini-o‘zi yetarli darajada himoya qilish imkoniyatiga ega bo‘lolmadi. Buning boisi, avvalo uning qisqa umr ko‘rganligi (u atigi 72 kun yashadi), shu sababdan ko‘p narsalarni bajarishga ulgurolmaganligi bo‘ldi. Qolaversa, muxtoriyatchilar orasida ko‘pgina muhim hayotiy masalalarda birlik, hamjihatlik, jipslik mavjud emas edi.