Mavzu: tovar-pul munosabatlari va narx siyosati

bo’ladi. Qancha pul zarurligi, bu pulga talab bo’lib, buni oldi-sotdi ko’lami, olibsotarlik ishlari miqyosi, har ehtimolga qarshi pulga ega bo’lish ishtiyoqi va pulning naqadar tez qo’ldan-qo’lga o’tib aylanib turishini yuzaga keltiradi. Pulga talabni hamma sub’ektlar bildirsa-da, biroq ularning taklifi davlat nomidan ishlovchi Markaziy bank qo’lida bo’ladi.

Muomalani ta’minlash uchun zarur bo’lgan pul miqdori quyidagilarga bog’liq:

• Muayyan davrda, aytaylik, bir yil davomida sotilishi lozim

bo’lgan tovarlar summasiga. Tovarlar qancha ko’p bo’lsa va narxi baland bo’lsa, ularni sotish va sotib olish uchun shuncha ko’p pul

birligi talab qilinadi.

• Pul birligining aylanish tezligiga. Pul bir xil bo’lmagan tezlik bilan aylanadi. Bu ko’p omillarga, jumladan ular xizmat qilayotgan tovarlar turiga bog’liq.
• Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdori puldan to’lov

vositasi sifatida foydalanishga ham bog’liq. Ko’pincha tovarlar

qarzga sotiladi va ularning haqi kelishuvga muvofiq keyingi

davrlarda to’lanadi.

Milliy iqtisodiyotda davlatning, tijorat banklari va boshqa

Milliy iqtisodiyotda davlatning, tijorat banklari va boshqa

moliyaviy muassasalarning majburiyatlari pul sifatida ifodalanadi.

Pul operatsiyalarining asosiy ko’pchilik qismi naqd pulsiz,cheklar, plastik kartochkalar va unga tenglashtirilga moliyaviy

aktivlar yordamida amalga oshiriladi. Shu sababli muomalada

bo’lgan pul miqdorini hisoblash uchun M1...Mn pul agregatlari yoki

tarkibiy qismi tushunchasidan foydalaniladi.

Bizning respublikamizda umumiy pul miqdori quyidagi (tarkib)lar asosida hisoblanadi:

Bizning respublikamizda umumiy pul miqdori quyidagi (tarkib)lar asosida hisoblanadi:

Mo – naqd pullar

M1 = Mo + tegishli hisob varaqalaridagi pul qoldiqlari,

tahalliy byudjetlar mablag’lari, byudjet, jamoa va boshqa