Mavzu: Tolnamolar -salicales

Pando – ansolsimon tog’terak

Amerika Qo’shma Shtatlarining Yuta shtatitda joylashgan Pando yoki Qaltiraydigan Gigant Yuta shtatining 100 akr (25 gektar) joyiga tarqalgan tog’teraklarning quyuq koloniyasini namoyon qiladi. Bu koloniyaning deyarli hamma darahtlari bir xil, ya’ni ular biri-birining klonlardir. Bu hududdagi har bir daraxt ulkan yerosti ildizlar tizimining qismi bo’lib yagona bir organizmdan o’sib keladi. Pando 47000 poyadan iborat, uning umumiy og’irligi esa 6600 tonnaga teng. Bu uni dunyodagi eng vazni og’ir organizm sifatida tanitadi. Ayrim alohida o’zaklarning yoshi 130 da bo’lishiga qaramay, butun organizmning yoshi tahminan 80 000 yil atrofida.


XULOSA
Ushbu kurs ishimni bajarish davomida Tolnamolar -Salicales qabilasi kiruvchi o’simliklarni muhofaza qilish va turlar sonini o’rganish hozirgi kunda dolzarb ekanligini unga sabab esa yashash muhitining yamonlashuvi,ekologiyaning buzilishi va inson antrapologiyasi eknligi yoritilgan. Tanlagan kurs ishim bo’lgan Tolnamolar -Salicales qabilasi kiruvchi turlar va navlar haqida ma’lumotlar to’plandi tabiiy sharoitda o’rganildi. Kurs ishimning vazifasi qilib Tolnamolar -Salicales qabilasi turlar va navlar biologiyasi o’rganildi, Tolnamolar -Salicales qabilasi turlarini muhofaza qilish chora tadbirlari o’rganildi turli xil muhofaza qilish borasida takliflar berildi va Tolnamolar -Salicales qabilasi turlari va navlarining bugungi kundagi axamiyati keng yoritib berildi. Adabiyotlar sharxi orqali hozirgi davrgacha yetib kelgan ko’pgina olimlar tomonidan Tolnamolar -Salicales qabilasi tegishli fikirlar hamda qilingan ilmiy ishlar haqida ma’lumotlar to’plandi va kurs ishida yoritildi. Tolnamolar -Salicales qabilasi yoki ikki urug’allalilar (Dicotyledonis) sinfi Tolnamolar -Salicales qabilasi ko’’chilik vakillari daraxt, buta, o’t o’simliklar. Gulining tuzilishi ochiq urug’lilarning qubbasini eslatadi – gul o’rni cho’zinchoq, unda changchilar va urug’lilar spiral holatda joylashgan. O’simlik va muhit orasida murakkab aloqadorlik mavjud. O’simliklar tabiatdagi modda almashinuvi jarayonida muhim ro’l o’ynaydi. Yashil o’simliklar planetamizdagi hayotning asosiy manbaidir. Quyoshdan keladigan yorug’lik energiyasi yashil o’simliklar tomonidan o’zlashtirilib, ularning hujayrasida ximiyaviy energiyaga, uning yordamida esa o’simlikka atrof-muhitdan keladigan noorganik moddalar organik moddalarga, yahni oqsil, yog’, uglevod, vitamin, organik kislotalar va boshqalarga aylantiriladi. Noorganik moddalarni organik moddalarga aylanish jarayoni fotosintez deyiladi. Bu jarayonda atmosferaga kislorod ajralib chiqadi va yerdagi hayotning davomiyligi saqlanadi. Hayot faoliyati davomida yashil o’simliklar cheksiz miqdorda biomassa to’playdi. Ular inson va hayvonlar tomonidan o’zlashtiriladi.

Foydalanilgan adabuyotlar
1.Salobiddinov S. S. Gulli o`simliklar sistematikasi. T. «O`qituvchi» 1966
2.Hamdamov I va boshqalar. Botanika asoslari. T. «Mehnat». 1990
3.Xrjanovskiy V. Ch. Kurs obshey. Botanika. M. Vo`sshaya shkola. 1982
4. Kursanov L. I. va boshqalar. Botanika (O`simliklar sistematikasi). Toshkent. «O`rta va Oliy maktab» 1963
5. Mustafoev S. M. Botanika. Toshkent. «O`zbekiston» 2002
6. Maxmedov A., Tog`aev I. U. Yuksak o`simliklar bo`yicha amaliy mashg`ulotlar. Toshkent «Universitet». 1994y
7. Maxmedov A. M. Botanika fanidan ma`ruzalar. F. 2003
8.Shostakovskiy S. A. Sistematika vo`sshix rasteniy. M. Vo`sshaya shkola. 1971
9.Komarnitskiy V. A. va boshqalar. Botanika. Moskva «Prosvehenie» 1977. t. 2
10.Tog`aev I. U. va boshqalar. Botanikadan amaliy mashg`ulotlar. T. «ToshDAU» 2002
11. Gordeeva T. N. i dr. Prakticheskiy kurs sistematiki rasteniy. Moskva «Prosvehenie»
Internet saytlari