Tarif: Agar biror miqdor k marta ortganda ikkinchi miqdor k marta kamaysa, bunday miqdorlar teskari proporsional miqdorlar deyiladi.
(k>0)
k teskari proporsionallik koeffisenti
1-masala: Jami yukni tashish uchun 3 t yuk ko’taradigan avtomashinadan 10 tasi kerak. Shu yukni tashish uchun 5 t yuk ko’taradigan avtomashinadan nechtasi kerak bo’ladi?
Yechilishi: 3 t --- 10
5 t --- x
Proporsiya tuzamiz 3/5=x/10 yoki (3:5=x:10)
5x=3*10
x=6 javob 5 tonnali mashindan 6 ta kerak bo’ladi.
2-masala: 36 ni 2, 3, 7 sonlariga teskari proporsional bo’lgan 3 ta qismga ajrating.
Yechilishi: masalani yechimini “Zinama-zina” o’yini orqali bajaramiz
|
|
|
|
|
|
21:9:6=7:3:2
|
|
|
|
|
|
36=21+9+6
|
|
|
|
|
|
3*2=6
|
|
|
|
|
|
3*3=9
|
|
|
|
|
|
3*7=21
|
|
|
|
|
|
36:12=3
|
|
|
|
|
|
2+3+7=12
|
|
|
|
|
|
|
D arsning mustahkamlash:
Tenglamani yeching.
3,6:2,4=9:x
2,8:0,7=x:8
77 sonini 1, 2, 3 va 5 sonlariga teskari proporsiponal miqdirda ajrating.
6A-sinfdagi o’g’il bolalar va qizlar soni 5 va 7 kabi nisbatda shu sinfdagi o’quvchilar soni 35; 36 va 28 sonlaridan qaysi biriga teng bo’lishi mumkin?
O’quvchilar yangi o’tilgan mavzu yuzasidan savollar bormi?
Demak savollar bo’lmasa darsimizni yakunlaymiz. Endi darsimizni ushbu she’r bilan yakunlaymiz:
Olam ichra yagona, yomonlikka begona.
Nur sochar misli oftob, qadrdonimsan kitob.
Sen ilm bulog’isan, yo’limda chirog’imsan.
Maqtayman seni dildan, sevimli kitobimsan!
Do'stlaringiz bilan baham: |