C# dasturlash tili haqida malumot.
Kompyuter tillari oʻz-oʻzidan emas, balki oʻzaro bir-biriga bogʻliqlikda
mavjud boʻladi. Har qanday yangi til u yoki bu shaklda oldingi yaratilgan tillarning
xossalarini oʻziga meros qilib oladi, yaʼni ketma-ketlik prinsipi amalga
oshiriladi.Natijada bitta tilning imkoniyatlari boshqalari tomonidan foydalaniladi
(masalan, yangi xususiyatlar mavjud kontekstga birlashtiriladi, tilning eski
tuzilishlari esa oʻchirib yuboriladi). Kompyuter tillarining evolyutsiyasi shunday
tarzda roʻy beradi va dasturlash mahorati takomillashtiriladi.
C# tili yuqoridagilardan istisno emas, u boshqa dasturlash tillarining koʻplab
foydali imkoniyatlarini meros qilib oldi va dunyoda eng koʻp qoʻllaniladigan ikkita
kompyuter tillari C, C++, shuningdek Java tili bilan uzviy bogʻliqdir. C# tili
1972-yilda Nyu-Djersi shtatining Myurrey-xill shahrida Bell Laboratories
kompaniyasining tizimli dastur tuzuvchisi
Dennis Richie
tomonidan yaratilgan. Bu
til oʻzini shunchalik yaxshi koʻrsatdiki, oxir oqibatda unda
Unix
operatsion
tizimlarining 90 % yadro kodlari yozildi (oldin quyi darajadagi til assemblerda
yozilgan). C# ning vujudga kelishidan oldinroq yaratilgan tillardan yetarli
darajada muvaffaqiyatli foydalanilgan, lekin aynan C# tili dasturlashning
zamonaviy
davri
boshlanishini
belgilab
berdi.
1960-yillarda
dasturlash
texnologiyalaridagi strukturaviy dasturlashlarning paydo boʻlishiga olib kelgan
inqilobiy oʻzgarishlar C# tilini yaratish uchun asosiy imkoniyatlarni belgilab berdi.
strukturaviy dasturlashlarning paydo boʻlishiga qadar katta dasturlarni yozish qiyin
boʻlgan, satr kodlari miqdorining oshishi sababli dasturlarning oʻtish joylari
chalkash massalariga aylanib ketishiga olib keladi. Strukturaviy tillar dastur
tuzuvchi instrumentariysiga shartli operatorlarni, lokal oʻzgaradigan tartiblarni va
boshqa mukammallashtirishlarni qoʻshib bu muammoni hal qildi. Shunday tarzda
nisbatan katta dasturlarni yozish imkoniyati vujudga keldi. Aynan C# tili kuch,
elegantlik va maʼnodorlikni oʻzida muvaffaqiyatli birlashtirgan birinchi
strukturaviy til boʻldi. C# dasturlash tili 2000-yilda ishlab chiqilgan, lekin uning
1.0 versiyasi 2002-yilda ishlab chiqilgan. Bunga sabab aynan shu yili
Windowsning .Net platformasi 1.0 versiyasi ishlab chiqilganligidir.
C# dasturi 90-yillarning oxirida ishlab chiqilib Microsoft.NET ning bir
qismiga aylandi. Al`fa versiya sifatida 2000- yildan boshlab ishlatila boshladi. C #
bosh arxitektori butun dunyo dasturchilari ichida birinchilar qatorida turgan va
butun dunyo tomonidan tan olingan dasturlash tilidir. Asoschisi Anders Hejlsberg
bo`ldi. C# bevosita C, C++ va Java bilan bog`liq. Chunki bu uchta til dasturlash
olamida eng mashhur tillardir. C# tili ham obe`ktga mo`ljallangan tillar sirasiga
kiradi. Uning butun dasturlash tanasi bo‘ylab boshqarishni EHM ga topshiradi va
faqat bajarilishi lozim bo‘lgan shartnigina dasturchi tomonidan yozilishi va shu
bilan birga, u tomonidan qo‘llaniladigan ― aqlli dasturlash (ya‘ni har bir kodning
boshlang‘ich harfi yoki belgisi kiritilganida u kodning qolgan Java C C++ C# 14
qismini o‘zi namoyish etadi ) ham bu dasturlash tilining keng ommaga ma‘qul
kelishini ta‘minlab berdi. VS dagi C# tili ham huddi shu vazifani bajarib beradi.
Uning Console Application qismida qora oynali muloqot oynasi yaratiladi va shu
qora oyna dastur ishga tushganda paydo bo‘ladi. Uning ko‘rinishi avtomatik
tarzda VS tomonidan shakllantirilgan bo‘lib u dasturchi tomonidan o‘zgartirilishi
mumkin emas.
Consolda ishlatiladigan barcha komponentalar, ularning kodlari, parametrlar
boshqa loyihalarda ham qo‘llanilishi mumkin. Birinchi navbatda New
Project
Visual C#
Console Application buyruqlar ketma ketligi bajarishi kerak va
quyidagicha bo‘ladi. Dastur tuzilishi: C# da dastur birta yoki bir necha fayllardan
iborat bo‘ladi. Har bir fayl o‘zida bir yoki bir necha nomlarni saqlab turishi
mumkin. Har bir nom esa o‘zida qo‘yilgan nom yoki tipni, qaysiki sinflar,
struktura, interfeys, hisoblash va delegate – funksional tiplardir. C# da yangi
loyiha yaratish paytida, VS muhitidagi10 ta loyiha tiplaridan biri tanlanadi.
Bularga Windows Application, Class Library, ASP.NET Application va ASP.NET
Web Service misol bo‘ladi. Birortasi tanlansa avtomatik tarzda C# va C++ ning
shu loyiha tipiga mos qolipi hosil bo‘ladi. 1. Birinchi bo‘lib C/C++ tillari oilasida
ob‘yektga yo‘naltirilgan dasturlash tilini yaratish; 2.Shunday ob‘yektga
yo‘naltirilgan dasturlash tilini yaratish kerakki, unda hamma narsa ob’yekt sifatida
yaratilsin(o‘zgaruvchilar, formalar, massivlar, sinflar); 3. C++ tilini osonlashtirish,
lekin shunday yo‘l bilanki, C++ tilining kuchi va konstruksiyalari saqlanib qolsin.
Bu tilning eng katta yangiligi uning ob‘yektga murojaati bo‘lib, komponentlar
yangi loyihalar yaratishdagi tuzilmalarni tuzishdagi barcha muammolarni hal etadi.
Komponentlar tuzilishi faqatgina dasturlash tiliga bog‘liq bo‘lib qolmasdan, balki,
uning qanday platformaga ega ekanligiga ham bog‘liq. C# da dasturlashning asosiy
qismi: C# sistemasi asosan quyidagi qismlardan iborat. Bular dasturni yozish
redaktori, C# tili va standart kutubhonalardir. C# dasturi ma'lum bir fazalardan
o'tadi. Birinchisi dasturni yozish va tahrirlash, ikkinchisi preprosessor amallarini
bajarish, kompilyatsiya, kutubhonalardagi ob'ekt va funksiyalarni dastur bilan
bog'lash (link), hotiraga yuklash (load) va bajarish (execute).
Uning boʻlishi
mumkin boʻlgan xatolar masʼuliyatini tilga emas dastur tuzuvchi zimmasiga
yuklaydigan prinsiplar bilan inobatga olgan holda sintaksisdan foydalanishdagi
qisqalik va osonlik kabi xususiyatlari tezda koʻplab tarafdorlarini topdi. Bugungi
kunda biz mazkur sifatlarni oʻz-oʻzidan anglashiladigan deb hisoblaymiz, lekin C
da birinchi marotaba dastur tuzuvchiga zarur boʻlgan ajoyib yangi imkoniyatlar
mujassamlashtirilgan. Natijada 1980-yillardan boshlab C strukturaviy dasturlash
tillari orasida eng koʻp foydalaniladiganlaridan biri boʻlib qoldi. Biroq,
dasturlashning rivojlantirish choralariga koʻra bundanda kattaroq dasturlarni qayta
ishlash muammosi kelib chiqmoqda. Loyiha kodi maʼlum bir hajmga yetgan zahoti
(uning raqamli ahamiyati dastur, dastur tuzuvchi, foydalanilgan instrumentlarga
bogʻliq boʻladi, lekin taxminan 5000 satr kodlari nazarda tutilayapti) C-dasturlarini
tushunish va kuzatib borishda qiyinchiliklar yuzaga keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |