Mavzu: termodinamikaning 2 -qonuni. Entropiya

Shularni inobatga olib, Uilyam Tomson (Kelvin) o’z posto’latini quyidagicha ta’rifladi.

Birdan-bir natijasi issiqlikni isitgichdan olib va uni to’laligicha ishga aylantira oladigan jarayon (mashina) bo’lishi mumkin emas.

Agar issiqlik to’lik ishga aylanganda edi – 2 tur abadiy (dvigatel) ҳarakatlanuvchi qurilma yaratish mumkin bo’lar edi.

Ikkinchi qonunning yana bir posto’lati (ta’rifi) xuddi shu masala haqida.

V. Ostvald ta’biricha, ikkinchi tur abadiy dvigatel yaratish mumkin emas.

Ishni issiqlikga, issiqlikni ishga aylanishida xam tabiatdagi asimmetriyalik (bir tomonlamalik) ni ko’ramiz. Ya’ni ish to’lik issiqlikga aylanadi (masalan: ishqalanganda), lekin issiqlik to’la ishga aylanmasligi bilan biz tanishdik.

Ish issiqlikga aylanganda, jarayon faqatgina bir jism-issiqlik qabul qiluvchi jismning termodinamik xolati o’zgarishi bilan chegaralanadi (ishqalanish bilan isitilganda). Issiqlik ishga aylanganda, issiqlik manbasining sovishi bilan bir qatorda, albatda, yana kamida bir yoki bir necha jismlarning termodinamik xolati o’zgaradi (masalan sovitgichning) Termodinamikada ishchi jismning yoki bu jarayonga jalb etilgan boshqa jismlar termodinamik ҳolatining o’zgarishi kompensastiya deyiladi. Ikkinchi qonunning yana bir posto’latiga binoan kompensastiyasiz issiqlikni ishga aylantirib bo’lmaydi.

Franstuz olimi S. Karno (1824) o’zining stiklida issiqlik faqat kompensastiya mavjud bo’lgandagina ishga aylanishi mumkinligini ko’rsatdi.

Franstuz olimi S. Karno (1824) o’zining stiklida issiqlik faqat kompensastiya mavjud bo’lgandagina ishga aylanishi mumkinligini ko’rsatdi.

Bu stiklni chizmada ko’ramiz. Bunda ishchi jism sifatida ideal gaz olingan. U issiqlik manbaidan olingan issiqlik ҳisobiga ishlaydi va bunda jarayon stiklik ya’ni aylanmadir. Bu stikl ketma-ket boradigan to’rt qaytar jarayonlardan iborat.

P

A B

A = q1 – q2