Mavzu: Temir va uning qotishmalari Reja

Qizdirilayotgan metallni kuyishi va o’ta qizishi.
Agar metall yuqori kritik temperatura As₃ temperaturgacha qizdirilsa va temperaturani oshirish yana davom ettirilsa,metallni tashkil etgan donalari o’sishiga olib kelinadi. Metallni qizdirish temperraturasi qancha yuqori bo’lsa,tashkil etuvchi donalarning o’sishi shuncha tez bo’ladi,ular shuncha yiriklashadi va qizdirish jarayoni talab etilgan temperatura olinguncha shuncha uzovq vaqt davom etadi. donalari o’ta yiriklashib ketgan metall o’ta qizdirilgan metall deb ataladi.
O’ta qizdirilgan metall bolg’alash jarayoni amalga oshirish vaqtida yorilib ketadi va ayniqsa, quyma yoki zagatovkaning burchaklarida yoriqlar hosil bo’ladi,sinish yuzasida juda yirik strukturaga ega bo’ladi. Metallning o’ta qizib ketishi temperatura va qizdirilish vaqtiga bog’liqdir.
Agar pechlarning juda yuqori temperaturada qizdirilgan qismida metallni qizdirish rejimidan ortiqcha vaqt saqlansa,ularni bolg’alashdan oldin o’ta qizdirish deyiladi va ularga ishlov berish vaqtida yorilishlar hosil bo’ladi.
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, As₃ chiziqdan yuqori temperaturada metallni qizdirish mumkin, lekin pechda ushlab turish vaqti qisqa bo’lishi kerak. Agar qizdirilgan metall pechdagi yuqori temperaturada uzoq vaqt ushlab turilsa,u kuyib ketishi mumkin. Kuyish pechь gazlaridagi kislorod metall sirtidan uning ichiga kirib,metall donalari chegarasining oksidlanishi va yirik donalar orasida hosil bo’lgan moddaning erib ketishi oqibatida hosil bo’ladi. Natijada metall donalari orasida suyuq pardalar hosil bo’lib bu donalar orasidagi bog’lanish buziladi va metall mustaxkam bo’lmay qoladi, oqibatda zagatovkalarda yirik yoriqlar hosil, u bo’laklarga ajralib ketadi. Qizdirish yana davom ettirilsa,zagatovkalarni ba’zi qismlari erishiga yoki yemirilishiga olib keladi. Metalldagi kuyish asosan pechdagi gazlarning tarkibiga va yuqori temperaturada qizdirilayotgan metallni pechda ushlab turish vaqtiga bog’liqdir. SHuni a’loxida ta’kidlash kerakki, kuygan metallni avvalgi holatiga qaytarish mumkin emas.