Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
bejoqli  soxta  komediyadan  iborat  dramamizni  butkul  o'zgatirib  yubordi  va  o'zi 
yaratgan drama bilan ulug'vor, dahshatli va ulkan olam barpo etdi». 
YUJIN  O'NIL  (1888-1953-y.).  Yujin  O'Nil  atoqli  aktyor  Jeyms  O'Nil  oilasida 
tug'ilgan.  U  otasi  ishlagan  teatr  yo'laklarida  yurib  katta  bo’ladi,  Prinston  doril-
fununida  bir  yilcha  o'qidi,  so'ng  mustaqil  hayot  kechirish  yo'liga  kiradi. 1916-yili 
«Provinstaun»  teatriga  yaqinlashadi  va  1920-yillar  davomida  shu  teatr  bilan 
hamkorlikda  ishlab,  pyesalarining  sahna  yuzini  ko'rishiga  erishadi  «Kit  yog'i», 
«Ufq  ortida”  (1919),  «Ahna  Kristi»  (1921),  «Alvasti  maymun»  (1922),  “Bashar 
bolalarinino  barchasiga  qanot  berilgan”  (1923),  «Qayrag'och  soyasida»  (1924) 
shunday dramatik asarlardir. 
Bir pardali «Kit yog'i» pyesasi O'Nil ijodining ilk bosqichi uchun ibrat bo'larli 
asardir.  Voqea  ikki  yildan  buyon,  ummon  qarida  suzayotgan  kit  ovlash  kemasida 
ro'y  beradi.  Dengizchilardan  omad  yuz  o'girgan  edi:  kemani  muz  qoplab  olgan, 
omborlar bo'shab  qolgan  deginzchilar  uyga  qaytishni talab  qilar, kapitan  Kini  esa 
dengizchilarning  iltijolariga  qaramay,  matonat  bilan  shimolga  intilar  «shaytonga 
qasd qiidim», kit yog'ini qo'lga kiritmay  uyga qaytish yo'q, der edi. U pul topish 
dardida  yoki  qandaydir  sarkash  g'urur,  o'jarlik  epkini  emas,  balki  qalbining  tub-
tubidan otilib chiqayotgan botiniy bir kuch uni shimol tomonga da'vat etayotganini 
safdoshlariga  tushuntirmoqchi  bo'ladi.  Bu  shunday  aqlbovar  qilmas  har  qanday 
to'siq va qiyinchiliklardan ustun turuvchi kuch edi. 
1921-yili  sahnaga  qo'yilgan  «Anna  Kristi»  asari  muallifni  birinchi  darajali 
Pulitser  mukofotiga  sazovor  etdi.  Pyesa  asosida  asar  qahramoni  Anna  Kristini 
ko'mir tashuvchi kema kapitani — otas Kris Kristofersonning uyiga kelishi voqeasi 
yotadi.  Anna  vafot  etgach,  besh  yoshligida  G'arbdagi  qarindoshlarinikiga 
yuborilgandan  buyon  o'z  otasini  ko'rmagan  edi.  Ishratxona,  qamoqxona  bormi, 
kasalxonami,  jamiki  do'zax  azobini  ko'rgan  yigirma  yoshlik  Anna  hayotni  qayta 
boshlash  ilinjida,  otamga  ortiqcha  dahmaza  bo'lamanmi,  degan  hayollar  bilan 
otasinikiga  kirib  keladi.  Lekin  ishlar  boshqacha  bo'lib  chiqadi,  kapitan  mehribon, 
e'tiborli  ota  edi.  Anna  qalban  qayta  tug'iladi,  dengiz  sohilida  Met  Berk  degan 
dengizchi  bilan  topishib,  sevishib  qoladi.  Berk  ko'nglini  rom  etgan  Annaga 

---