Мавзу: Тақсимланган компьютер тизимларида хавфсизликнинг сиёсати ва зонавий моделлари


Банкоматлар хавфсизлигини таъминлаш



Download 340,79 Kb.
bet16/19
Sana20.03.2022
Hajmi340,79 Kb.
#503274
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19
Bog'liq
Ismoil aka kurs ishi

Банкоматлар хавфсизлигини таъминлаш
Банкоматлар накд пул олиш, хисоб ракамнинг холати ва пул кучириш
имкониятларига эга.
Банкомат икки режимда ишлайди, off-line ва online.
Off-line режимда банкомат банк компьютерларидан мустакил ишлайди
ва бажариладиган транзакциялар хакидаги ѐзувларни уз хотирасида саклайди
хамда принтерга узатиб, уларни чоп килади.
On-line режимда банкомат бевосита банк компьютерлари билан
телекоммуникация оркали уланган булади. Транзакциясини амалга ошириш
максадида банкомат банкдаги компьютер билан куйидаги xaбapлap билан
алмашади:
 банкомат суровномаси;
 банкнинг жавоб хабари;
 банкоматнинг туловни бажарганлиги хакидаги
хабарни бериш.
Хозирги кунда банкоматлар тармокларидан бир неча банкларгина
фойдаланади. Бу ерда мавжуд булган асосий муаммо бу банкларнинг махфий
ахборотларини (масалан, махфий калит) бир-биридан химоялашдир.
Ушбу муаммонинг ечими сифатида PIN кодни, марказлаштирилган
холда, хар бир банк томонидан текшириш таклиф килинади.
Бундан ташкари банкоматлар тармоги зоналарга таксимланади ва хар
бир зонада ZCMK (Zone Control Master Key) калитлари, уз навбатида,
компьютер тармогидаги калитларни шифрлашда кулланилади.
Маьлумотларни шифрлашда эса IWK (Issuer Working Key) калитлар
ишлатилади.

Internetда мавжуд электрон туловлар хавфсизлигини таъминлаш
Хозирги кунда Internetда купгина ахборот марказлари мавжуд,
масалан, кутубхоналар, куп сохали маълумотлар базалари, давлат ва тижорат
ташкилотлари, биржалар, банклар ва бошкалар.
Internetда бажариладиган электрон савдо катта ахамият касб этмокда.
Буюртмалар тизимининг купайиши билан ушбу фаолият яна кескин
ривожланади. Натижада, харидорлар бевосита уйдан ѐки офисдан туриб,
буюртмалар бериш имконига эга булишади. Шу боис хам, дастурий
таьминотлар ва аппарат воситалар ишлаб чикарувчилар, савдо ва молиявий
ташкилотлар ушбу йуналишни ривожлантиришга фаол киришишган.

Электрон савдо — глобал ахборот тармоклари оркали махсулотларни
сотиш ва пулли хизматлар курсатиш демакдир.
Электрон савдонинг асосий турлари куйидагилардир:
• ахборотлар сотуви;
• электрон дуконлар;
• электрон банклар.

Ахборотлар сотуви асосан маълумотлар базасидан On-line режимда


фойдаланиш учун такдим этилиши мумкин.
Электрон дуконлар Internetда Web-site оркали ташкиллаштирилади.

Бунда товарлар руйхати, тулов воситалари ва бошкалар келтирилади. Харид


килинган махсулотлар оддий почта оркали жунатилиши ѐки агар улар
электрон махсулот булса, бевосита Internetдан манзилга етказилиши мумкин.
Электрон банкларни ташкил этишдан асосий максад банкнинг доимий
харажатларини камайтириш ва кенг оммани камраб олишдир. Шу боис,
электрон банклар уз мижозларига юкори фоиз ставкаларини таклиф
килишлари мумкин.

Download 340,79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish