Mavzu: Tashqi iqtisodiy faoliyat

Psixologiyaning predmeti - konkret shaxs, uning jamiyatdagi xulq - atvori va turli faoliyatlarining o’ziga xos tomonlaridir.

Inson psixikasini o’rganishda fiziologiyaning oliy nerv faoliyatini tadqiqotlarida erishilgan yutuqlari alohida ahamiyat kasb etadi.

A.R.Luriyaning bosh miya bloklari spetsializatsiyasi ta’limoti. U 3 ta blokni farqlaydi:

Energetik – miya normal ishlash tonusini quvvvatlash

Qabul qilish, qayta ishlash va axborotni saqlash

Faoliyatni programmalashtirishni tartibga solish

Sharq mutafakkirlaridan qolgan qimmatli ma‘naviy boylikning har bir satrini ochib tahlil qilganimizda ularning inson kamolati, ma‘naviyati va mehnatsevarlik xislatlariga, bolalar va yoshlarni barkamol insonlar qilib shakllantirish va kasb-hunarga o’rgatishga taalluqli ibratli, qimmatli mulohazalar olsa bo’ladi.

Eng umumiy ravishda - Avestoda inson mehnati bilan barcha yovuzliklardan qutulishi mumkin, degan ulug g’oya ilgari suriladi.

Avestoda yoshlarni kasb-hunarga o’rgatishga, halol mehnat qilib to’q farovon hayot kechirishga da‘vat etiladi. Bundan ko’rinadiki, eng qadimgi davrlardanoq xalqimiz farzand tarbiyasiga, uni kasb-hunarli bo’lib farovon turmush kechirishini ta‘minlashga katta e‘tibor bilan qaragan.

Mamlakatimizda etishib chiqqan buyuk mutafakkirlarimiz, qomusiy olimlarimiz yoshlarga ta‘lim-tarbiya berish va ularni kasb-hunarga o’rgatish masalalari bo’yicha o’zlarining buyuk asarlarida qimmatli fikr mulohazalarni bildirib, bu borada nimalarga e‘tibor berish kerakligi haqida yo’l-yo’riqlar ko’rsatganlar.

Beruniy insonni tabiatning bir qismi deb biladi. Tabiatni va jamiyat ilmini o’rganishda o’zim tekshirib ko’rmaguncha ishonmayman degan shiorga butun umr amal qiladi. Umuman olganda Abu Rayhon Beruniyning pedagogic-psixologik qarashlari asosan, oilada bola tarbiyasi, aqliy ta‘lim, ahloqiy va jismoniy ta‘lim, mehnat va insonparvarlik tarbiyalaridan iborat bo’lgan.

Buyuk qomusiy olim Abu Nasr Farobiy kasb-hunar to’g’risida ilk fikrlarini bildirib, qimmatli maslahatlar bergan, chunonchi, ta‘lim so’z va ko’nikmalar majmui, tarbiya esa amaliy malakalardan iborat ish-harakat ekanligini, muayyan kasb-hunarni o’rganishga berilgan, u bilan qiziqqan kishilar shu kasb-hunarning chinakam shaydosi bo’lishini aytgan.

SHarqning ulug allomalaridan biri - SHayx-ar- Rais nomi bilan mashhur bo’lgan Abu Ali Ibn Sinodir. Mutafakkirning pedagogik-psixologik qarashlari ilmiy asosda qurilgan bo’lib, u bolaning fe‘l-atvori va tasavvurlarini shakllantirishda umuminsoniy g’oyalar qo’llanishini ta‘kidlagan hamda murabbiy, ota-onalarga bolani qattiq tan jazosidan ko’ra, shaxsiy ibrat orqali voyaga etkazish ma‘qulligini ko’rsatadi.

YUsuf Xos Hojib jamiyat taraqqiyoti va xalq farovonligida muhim o‗ringa ega bo‗lgan dehqonlar, chorvadorlar, savdogarlar, tabiblar haqida ham muhim fikrlarni bayon etadi. Zero, u kasb-hunar jamiyatning ijtimoiy-siyosiy, moddiy va madaniy taraqqiyotining o’lchov birligi sanalishini etarlicha anglagan. YAna allomaning fikricha, insonning ulug’ligi aql-idroki, so’zlash qobiliyati, bilimi, uquvi, kasb-hunarga egaligidadir-deyiladi.

Nаvоiyning fikrichа, bа’zаn bir kishi bittа o’quvchigа tаrbiya bеrishgа оjizlik qilаdi, muаllim esа bir nеchtа o’quvchi-guruh jаmоаsini tаshkil etаdi vа ilmu-аdаb o’rgаtаdi. Bu jаrаyondа guruh rаhbаri ko’p mаshаqqаtlаrgа duch kеlаdi. SHuning uchun shоgirdlаr ustоz оldidа umrbоd qаrzdоr ekаnliklаrini his etishlаri lоzim. SHоgird pоdshоlik mаrtаbаsigа erishsа hаm muаllimgа qulluq qilsа аrziydi.

E’tiboringiz uchun

rahmat!!!