Mavzu Tashlandiq chiqindilarni kamaytirish. Chiqindilarni qayta ishlash

Mavzu Tashlandiq chiqindilarni kamaytirish. Chiqindilarni qayta ishlash
Bugungi kunda dunyo miqyosida chiqindilar muammosi eng dolzarb ekologik masalalardan biriga aylanib bormoqda. Tahlillar shuni koʻrsatadiki, soʻngi yillarda maishiy va sanoat chiqindilari yildan-yilga koʻpayib boryapti. Ayniqsa, XXI asrda maishiy chiqindilar hajmining oʻsishi ekologik barqarorlikka juda katta salbiy taʼsir koʻrsata boshladi.
Mamlakatimizda atrof-muhitni muhofaza qilish, aholi salomatligini taʼminlash, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, sanitariya va ekologik holatni yaxshilash borasida izchil ishlar olib borilmoqda. Ishlab chiqarish sohalarini zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlash va qayta jihozlash natijasida atmosferaga chiqarilayotgan zararli moddalarning miqdori 2,1-martaga, oqava suvlarning tashlanishi 2-martaga kamaydi.
Shu bilan birga, bu borada oʻtkazilgan tahlil natijalari atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat funksiyalarini amalga oshirishda kompleks yondashuv va strategik rejalashtirishning mavjud emasligi, shuningdek, qoʻyilgan vazifalarni samarali bajarish uchun tabiatni muhofaza qilish organining vakolatlari yetarli emasligidan dalolat beradi.
Atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat siyosatining ustuvor yoʻnalishlarini belgilash, tabiatni muhofaza qilish sohasidagi qonun hujjatlari buzilishlari profilaktikasi, ularni aniqlash va oldini olishning samarali mexanizmlarini joriy etish, respublika aholi punktlarining sanitariya va ekologik holati uchun davlat organlari, xoʻjalik yurituvchi subyektlar rahbarlari va fuqarolarning shaxsiy javobgarligini kuchaytirish Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Qoʻshma qarori bilan tasdiqlangan “Toʻgʻridan-toʻgʻri amal qiluvchi qonunlarda tizimlashtirilishi va unifikatsiya qilinishi lozim boʻlgan qonun hujjatlarini qayta koʻrib chiqish boʻyicha «Yoʻl xaritasi”ga kiritilgan yangi tahrirdagi “Chiqindilar toʻgʻrisida”gi qonun loyihasida oʻz aksini topgan.
Mazkur hujjat chiqindilar boʻyicha muammolarni hal etishda amalga oshiriladigan ishlarning strategik yoʻnalishi va muvofiqlashtirishning asosi boʻlib xizmat qiladi. Bu jarayonda asosiy eʼtibor avvalo, chiqindilarni boshqarish sohasidagi davlat siyosatini va harakatlar samaradorligini oshirishga va ularni qisqartirishga, imkon darajasida ulardan qayta foydalanish hamda ikkilamchi qayta ishlashga qaratilgan.
Chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish hamda chiqindilarga oid ekologik siyosat yuritish maqsadida amaldagi bir qancha normalarning eskirgani sababli yangi tahrirdagi “Chiqindilar toʻgʻrisida”gi qonun loyihasi ishlab chiqilmoqda. Qonunning asosiy vazifasi chiqindilarning fuqarolar hayotiga va sogʻligʻiga, atrof-muhitga zararli taʼsirining oldini olish hamda chiqindilar hosil boʻlishini kamaytirishdan iboratdir. Shuningdek, qonun loyihasida chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish borasida aniq vakolatli davlat organini belgilash koʻzda tutilmoqda. Mulkchilik shaklidan qatʼiy nazar, sohada faoliyat koʻrsatayotgan yuridik shaxslarga shart-sharoit yaratib berish, ishlab chiqarish chiqindilarini qayta ishlash, maishiy roʻzgʻor chiqindilarini utilizatsiya qilishni tashkil etgan holda atrof-muhitga, insonlar sogʻligʻi va mulkiga salbiy taʼsirini kamaytirish bilan bogʻliq meʼyorlar belgilanyapti. Chiqindilarni qayta ishlash sohasini rivojlantirishda iqtisodiy usullardan foydalanishni yoʻlga qoʻyish, xorijiy investitsiyalarga yoʻl ochish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish hisobiga zamonaviy texnologiyalarni joriy etishning huquqiy asoslarini mustahkamlash maqsadga muvofiqdir.
— Mamlakatimizda atrof-muhitni muhofaza qilish, aholi salomatligini himoyalash, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va ekologik xavfsizlikni taʼminlashga yoʻnaltirilgan islohotlar yana-da izchil davom etishi, chiqindilar boʻyicha muammolarni hal etishda amalga oshiriladigan ishlarning huquqiy asoslari mustahkamlanishi fraksiyamiz elektorati manfaati nuqtayi nazaridan muhim ahamiyatga egadir, – deydi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Spikeri oʻrinbosari, Ekologik partiyasi fraksiyasi rahbari B.Alixonov. – Hozirda mazkur qonun loyihasini yana-da takomillashtirish ishlari olib borilmoqda.
Yangi tahrirdagi “Chiqindilar toʻgʻrisida”gi qonun mamlakatimizda ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish ishlari takomillashtirishga, chiqindilar qayta ishlanishi rivojiga, eng muhimi, ekologik madaniyatning yuksalishiga xizmat qiladi.
Texnologiyalar sohasidagi o'quv va ilmiy-tadqiqot ishlari bo'yicha mavhum tan olish va ko'rib chiqish uchun mavhum taqdim etilgan. Tezisning mavzusi dolzarb va muhim ilmiy muammolardan biriga - zamonaviy dunyoda xavfsiz chiqindilar erkin texnologiyalarini yaratish.
Mavhumda etarli miqdorda ilmiy-tadqiqot adabiyotlarini o'rganishga asoslanib, texnogen inson faoliyatining ekologik muammolarini o'rganish natijalari umumlashtirildi. Rossiyada va dunyoda ishlab chiqarish bo'yicha ishlab chiqarish orqali ishlab chiqarishni ifloslantiradigan ekologik ifloslanishning ekologik muammolarini hal qilish usullari ko'rib chiqilmoqda.
Shaxsiy ma'lumotning shubhasiz afzalligi - istiqbolli o'rta texnologiyalarni o'rganish. Global ekologik muammolarni hal qilishning intensiv yo'li resurslarni intensiv ishlab chiqarishning pasayishi va kam chiqindilar texnologiyalariga o'tishning pasayishidir.
Umuman olganda, ish talaba tezisini loyihalash uchun talablarga javob beradi.
1.Kirish. Zamonaviy tsivilizatsiyaning ekologik muammolari .......... 3.
2. Sayyorani palatada aylantirmang ..................................... ......
3. Chiqindi tibbiyot muassasalarini yo'q qilish ............. ...
4. Qattiq maishiy chiqindilarni qayta ishlash uchun zamonaviy texnologiyalar ...
5. Rossiyada chiqindisiz ishlab chiqarishni yaratish va ishlab chiqish .................... ..
6. Biz ikkilamchi plastmassa texnologiyalarini o'tkazdik ....................................
7. O'rta-o'rta ishlab chiqarish resurslarining jahon tajribasi ............................
8.Konece ..................................... ........................ ...
9. Adabiyotlar ro'yxati ................................. .....................................
Kirish
Zamonaviy tsivilizatsiyaning ekologik muammolari
Hozirgi vaqtda insoniy iqtisodiy faoliyat tobora ko'proq atmosfera va atrof-muhitning ifloslanishining asosiy manbaiga aylanmoqda. Tabiiy vositada ko'p miqdorda, gazsimon, suyuq va qattiq chiqindilar ishlab chiqaradigan ishlab chiqarishlar pasaymoqda. Chiqindilarda chiqindilarda, tuproq, havo yoki suvga kiradigan turli xil kimyoviy moddalar bir zanjirning ikkinchisiga, oxirida inson tanasida harakatlanmoqda. Dunyoda ifloslantiruvchi moddalar bir yoki boshqa konsentratsiyada mavjud bo'lmagan joyni topish mumkin emas. Antarktida muzida ham, sanoat ishlab chiqarish bo'lmagan va odamlar faqat kichik stantsiyalarda yashaydilar, olimlar sanoat kelib chiqadigan zaharli moddalarni topdilar. Ular bu erda atmosfera havosi oqimiga kiradi. Ulardan ba'zilarining inson tanasiga qisqa muddatli ta'siri hatto bosh aylanishga, yo'tal, tomog'ini, ko'ngil aynish, qusishga olib kelishi mumkin. Inson zaharli moddalarini katta konsentratsiyalarda yuqtirish ong, o'tkir zaharlanish va hatto o'limga olib kelishi mumkin. Ushbu harakatning misoli, xizmat ko'rsatishi mumkin, yirik shaharlarda va inscli moddalarning favqulodda chiqindilarini atmosferaga aylantirishi mumkin.
Insoniyat tomonidan ishlatiladigan texnologiya birinchi navbatda qayta tiklanmaydigan tabiiy resurslardan foydalanishga yo'naltirilgan. Bular neft, ko'mir, ma'dan va boshqalar. Shu bilan birga, ularning texnologik jihatdan atrof-muhitni buzishlar: tuproq unumdorligi va toza suv miqdori kamayadi, atmosfera ifloslanadi.
Yil davomida faqat karbonat angidrid atmosferasida yiliga 5 milliard tonna. Natijada, ozon qatlami yupqalangan, ozon teshiklari paydo bo'ladi. Ultrabinafsha nurlari bu teshiklarga tushib, ulardan iqtidorli kasalliklarga ega. Er yuzidagi kislorod kamroq va kamroq bo'ladi. Qora va kimyo sanoati, qozonxonalar, transport xonalari, transport turlari ko'proq cho'qqini chiqaradi.
Olimlarning hisoblashicha, har yili suv omborida butun dunyo 10 ming sayohatchini to'ldirish mumkin bo'lgan juda zararli moddalar mavjud. Hatto Arktikaning suvlarida kir yuvish kukuni topilgan.
Tuproq asta-sekin shakllanadi: bu yuzlab va hatto ming yillarni talab qiladi. Ammo uni juda tez yo'q qilish mumkin. O'tgan yuz yil ichida barcha unumdor tuproqlarning taxminan 1/4 qismi er yuzida vayron qilingan.
Paylani poligonda aylantirmang
Bugungi kunda belgilangan texnologiyalardan foydalangan holda insoniyat barcha turdagi chiqindi va sanoat ishlab chiqaradigan turli xil tarkibga ega. Ushbu chiqindi asta-sekin to'planib, haqiqiy ofatga aylandi.Eng keng tarqalgan Yaqin vaqtgacha, shahar chiqindilarini shaharlarga qarshi kurashish usuli - ularni poligonlarga eksport qilish - bu muammoni hal qilmaydi, ammo shunchaki aytadi, og'irlashadi. Axlatxona nafaqat epidemiologik xavf tug'diradi, ular muqarrar ravishda biologik ifloslanishning kuchli manbaiga aylanadi. Biogaz - metanning asosiy tarkibiy qismi issiqxona ta'siri sodir bo'lishi, atmosfera qatlamining yo'q qilinishi va boshqa global baxtsizliklarning yo'q qilinishi hisoblanadi. Umuman olganda, yuzdan ortiq zaharli moddalar atrof-muhit muhitiga tushadi. Ko'pincha poligonlar yonmoqda, atmosferaga zaharli tutunga tashlaydi.
Axlatlar uchun o'nlab yillar davomida axlat uchun, ulkan hududlar begonalar bo'lib, ular ko'proq foyda keltiradi. Va nihoyat, ko'pburchakni jihozlash va uni zamonaviy atrof-muhit talablari darajasida saqlash uchun sizga katta mablag 'kerak. Yopiq (endi harakatsiz) ko'pburchaklar juda qimmat. Bu barcha choralar, maqsad atrof-muhitga, shu jumladan tuproq va er osti suvlariga zararli ta'sirini to'xtatishdir. Axlat axlatining atigi bitta gektarini bugungi kunda 6 million rubl miqdorida eslab qolish mumkin. Chiqindilarni tashish uchun katta va transport xarajatlari, qoida tariqasida, shahardan uzoqda joylashgan.
To'plangan axlat sonlari doimiy ravishda o'sib bormoqda. Endi bu yiliga har bir fuqaro bo'yicha yiliga 150 dan 600 kg gacha. Norvegiya, Ispaniya, Gollandiya, Nidrlandiya, 200-300 kg, Moskvada AQShda (yiliga yiliga 520 kg) ishlab chiqariladi - 300-320 kg.
Tabiiy muhitda tabiiy muhit ikki yildan o'n yilgacha talab qilinadi - 90 yildan ortiq vaqtdan ko'proq vaqt talab qilinadi - sigaretdan filtr 100 yosh, plastik sumka, plastik qopqoq, plastik - 500 yil, stakan - 1000 yildan ortiq. O'rmonda eski plastik sumka yoki shishani tashlashdan oldin buni eslang.
Zamonaviy uy xo'jaliklari va sanoat axlatining tarkibi plastmassa (polimer materiallar) tarkibiy qismidir. Yangi polimer materiallar bilan vaziyat yaxshiroq - ularning tarkibida fotosentiv molekulyar guruhlar mavjud bo'lib, ular mikroorganizmlar tomonidan oson so'riladi. Bunday polimer chiqindilarining parchalanish tezligi
u ko'p marotaba o'sib boradi, ularni yuqori haroratli pechlarda yoqishning hojati yo'q.
Amerika Qo'shma Shtatlari dunyoning eng muhim "kemasidan" bo'lib qolmoqda, u yiliga 160 million axlatni tashkil etadi. Ushbu axlatga yuklangan tegning toltone yuk mashinasi erdan oyga, 18 milliard dollargacha tezroq chiqariladi, bu esa erdan 7 marta oygacha cho'zilishi mumkin.
Bir martali ishlatiladigan ko'zoynagi qilingan ekologik xavfli niqobli stirroformalar. Agar biz yilida ishlatiladigan bir qator stakanlarni qo'ysak, ular erni ekvatorga 463 marta xohlashdi. Ushbu plastmassa tabiatda parchalanmaydi va qimmat neftdan atmosferaga olib boradigan atmosferaga, xlorokorbonlar ajralib turadi.
AQShda axlatning atigi 20 foizi mavjud, qolganlari esa poligonlarda joylashgan. Ushbu axlatning 1/3 qismiga qadoqlash. Qadoqxonada amerikaliklar tomonidan 75% ishlab chiqarilgan stakan, 50% qog'oz, 40% alyuminiy, 40% plastmassa, 8% po'latdan o'tkazadi. Har soatda amerikaliklar 2,5 million plastik idishlardan foydalanadilar. Rivojlangan mamlakatlarning hukumatlari ekologik muammolarga e'tibor qaratish va tegishli texnologiyalarni yaratishni rag'batlantirishga yordam beradi. Axlatdan tozalash tizimlari va uning yonishi texnologiyasi rivojlanmoqda. Biroq, axlat yonayotgan texnologiyalari halokatga uchraganiga ishonish uchun juda ko'p sabablar mavjud. Hozirgi vaqtda yoqilganda, 200 kg axlatning narxi 65 tsentni tashkil qiladi. Agar siz chiqindilarni yo'q qilish uchun boshqa texnologiyalarga o'tmasangiz, xarajatlar o'sadi. Shuni yodda tutish kerakki, bunday yangi texnologiyalar kerak, bu vaqt o'tishi bilan bir tomondan, iste'molchilar populyatsiyasining talablari, boshqa tomondan, atrof-muhitni saqlashni ta'minlashi mumkin.
Tibbiyot muassasalarini tozalash
Afsuski, mamlakatimizda chiqindilarning 90% axlat qutisiga (depozit) yoqilgan (omonat), garchi bu transport xarajatlari va yirik hududlarni begonalashtirish bilan bog'liq. Bundan tashqari, ko'pburchaklar ko'pincha yo'q
boshlang'ich sanitariya va gigiena talablariga javob beradi va atrof-muhitning ifloslanishining ikkilamchi manbalari. Lekin
agar omonatdan qutulish uchun ko'p chiqindilar hali ham xavfsiz bo'lsa, ularda ba'zi qarashlar, masalan, tibbiy
chiqindilar majburiy qayta ishlash uchun mo'ljallangan. Ular boshqa chiqindilardan sezilarli darajada farq qiladi va alohida e'tiborni talab qiladi. Ular odam uchun xavf ostida, ularda doimiy ishtirok etishlari sababli
turli xil yuqumli kasalliklar, toksik va ko'pincha radioaktiv moddalarning patogenlarining tarkibi.
2005 yilga kelib, umumlashtirilgan ma'lumotlar bo'yicha dunyoda ular allaqachon 1,8 milliard tonna yig'ilgan, bu sayyoraning aholisiga taxminan 300 kg.
In'ektsiya ignalar va shpritslar ma'lum bir xavfdir, chunki ulardan keyin ularni noto'g'ri davolash takrorlanishiga olib kelishi mumkin. JSSTni baholash ma'lumotlariga ko'ra, 2000 yilda faqat qayta ishlatish natijasida, shpritslar yuqtirildi:
Organikni qayta ishlash reaktorlarda uchraydi, bu erda metan ishlab chiqaradigan bakteriyalar biogaz va chirindidagi organik moddani qayta ishlaydi.
Ishlatilgan shinalar qayta ishlash.Qayta ishlash uchun shinalar uchun elektr tarmog'ini ishlab chiqarish uchun mos bo'lgan suvni tozalash yoki yuqori sifatli qizilot uchun ishlatiladigan sorbent uchun elektr energiyasini olish uchun ishlatiladigan past haroratli piroliz texnologiyasi uchun ishlatiladi.
Eski mashinalarni demontaj qilish chizig'i. Eski avtomobillarni qayta ishlash uchun sanoat demontaj qilish texnologiyasi, individual qismlardan qayta ishlov berishga imkon beradi. Korxonaning iqtisodiy samaradorligi avtomobil qismlari va saralangan materiallarni sotish bilan ta'minlanadi. Zavoddan 25-30 km radiusi doirasidagi transport tariflariga qarab, zavodning samarali ishlashi uchun 25 mingta eski avtomobillar mavjud bo'lishi kerak. Umuman olganda, zavod kamida 20,000 m bo'lgan platformani talab qiladi2 . Sanoat demontaj qilish liniyasini etkazib berish mijozning saytida va G'arbiy Evropada trening xodimlarini o'z ichiga oladi, Korxonalar menejmenti va boshqa avtomobillar va materiallarni sotish va sotish bo'yicha trening.
Bugungi kunda uy xo'jaliklarini chiqindilar oqimini ham kompostlash usuli mavjud.
Axlatdan keyinchalik qishloq xo'jaligida foydalanish mumkin bo'lgan kompostni olish juda realdir. SSSRda ko'plab o'simliklar qurildi, ammo axlatda katta miqdordagi og'ir metallar tufayli ishlashni to'xtatdi.
Bugungi kunda Rossiyada kompostlash texnologiyalari Bianeactors-da yog 'bo'lmagan axlat fermentatsiyasiga qisqartirildi.
Olingan mahsulotni qishloq xo'jaligida ishlatib bo'lmaydi, shuning uchun uni darhol palatalarda topadi - chiqindilar ularni chiqadi.
Ushbu ixtiyor qilish usuli zavod yuqori texnologiyali uskunalar bilan jihozlanganligi ko'rsatiladi. Metallar, batareyalar, shuningdek plastik, avval chiqindilardan olib tashlang.
Murinlashtirishning afzalliklari:

• 
  kam yoqimsiz hidlar;
  
• 
  zararli bakteriyalar soni, chiqindilari kamayadi;
  
• 
  olingan massa kemiruvchilar va qushlarni jalb qilmaydi;
  
• 
  energiyani (issiqlik va elektr) yoqish uchun yoqish imkoniyati mavjud.
  

Kamchiliklari:

• 
  inkinatsiya zavodlarining qimmat konstruktsiya va ulardan foydalanish;
  
• 
  qurilish kamida 5 yil davom etadi;
  
• 
  atmosferaga chiqinganda, zararli moddalar tushadi;
  
• 
  muhrotlanishdan kul toksikdir va oddiy poligonlarda saqlanmaydi. Bu maxsus saqlashni talab qiladi.
  

Shaharda byudjetlar etishmasligi tufayli axlatni qayta ishlash kompaniyalariga nomuvofiqlik va Rossiyadagi boshqa sabablarga ko'ra, ishlab chiqaruvchi o'simliklarni ishlab chiqarish hali aniqlanmagan.
Piroliz, uning turlari va afzalliklari