|
2.Jo‘mard o‘g‘lon g‘oyasining o‘ziga xosliklari
Konfutsiy ko‘plab mumtoz asarlarni tahrir qilgani e’tirof etilgan, biroq ko‘pchilik olimlar hozir uning g’oyalarini chinakam aks ettiruvchi yagona matn Konfutsiyning o‘limidan so‘ng shogirdi tomonidan maktab eslatmalaridan tuzilgan “Lun Yu” (“Ma’ruzalar va so‘zlar”) ekanligiga rozi.
ASOSIY G’OYALAR
Ren yoki insoniylik - bu ta’lim jarayonida erishish mumkin bo‘lgan insonning eng qimmatli sifati. Renga erishish yo‘li li, ya’ni ijtimoiy me’yorlarni amalda qo‘llashdir.
Bir marta va umuman berilgan narsa bormi, ular muayyan shartlarga muvofiq o‘zgarishi mumkin.Qabul qilish mezoni ma’lum bo‘ladimi va "burch-adolat", maqbullik va ma’no manbai.
Ta’lim jamiyatda totuvlik va madaniyat paydo bo‘lishining zaruriy shartidir.
Hukumatning oliy tamoyili ren (insoniyat) boʻlib, bu tamoyilga amal qilgan hukmdor butun xalq uchun namunadir.
Betartiblik holatida bo‘lgan jamiyatda tartibni tiklash uchun "ismlarni tuzatish" dan foydalanish kerak - shuning uchun bu tamoyilni "mustahkamlash li" deb ham atash mumkin.
Konfutsiy (lotincha Kung Fu Tzu yoki Kung Tzu, "Usta Kung") Xitoy tarixidagi juda muhim shaxs. Kun - Konfutsiyning familiyasi va tug’ilishida uni Qiu deb atashgan. Uning bolaligi juda oddiy bo‘lib, qashshoqlik va qashshoqlikda o‘tdi: otasi u uch yoshida vafot etdi, uni onasi tarbiyaladi. Shunga qaramay, o‘n besh yoshida u olim bo‘lishga qat’iy qaror qildi. 19 yoshida turmushga chiqib, u o‘z ideallarini amalda amalga oshirish umidida davlat xizmatiga kirdi. Konfutsiy Lu yerlaridan soliq yig’ish bo‘yicha kichik nazoratchi lavozimini oldi, lekin martaba qilmadi va rasmiy sohada o‘n yil xizmat qilgandan so‘ng, u o‘zini butunlay o‘zi tushungan g’oyalarni o‘rgatishga bag’ishlash uchun nafaqaga chiqdi. Qadimiy kitoblarni tinimsiz o‘qish va mulohaza yuritish.
Ko‘p yillar davomida u o‘z g’oyalariga o‘sha kunlarda Xitoy bo‘linib ketgan qirollik hukmdorlaridan ariza topish umidida shogirdlari bilan sayohat qildi. Biroq, ularning barchasi, albatta, unga hurmat ko‘rsatib, uning g’oyalarini rad etishdi va oxir-oqibat u davlat lavozimini egallash niyatidan voz kechdi va o‘zining tug’ilgan Lu qirolligiga qaytib keldi va u yerda o‘zini o‘qituvchilik kasbiga bag’ishladi. Qolgan yillar davomida u "Konfutsiy kanoni"ni tuzdi, unga "Shi jing" ("Qo‘shiqlar kitobi"), "Shu jing" ("Tarix kitobi" yoki "Hujjatlar kitobi") kabi qadimiy obidalar kiradi. ), "I jing" ("O‘zgarishlar qiroli").
Davlat martabasiga qaramay, Konfutsiy o‘qituvchi sifatida yuqori obro‘ga ega edi - uning shaxsiy jozibasi, halolligi va haqiqatga beg’araz xizmati ko‘pchilikni o‘ziga tortdi.
Uning uch mingga yaqin shogirdi bo‘lib, ulardan yetmish nafari keyinchalik taniqli olimlar bo‘lishgan. Konfutsiyning shogirdlari avloddan-avlodga kelib, uning ta’limotini butun Xitoy bo‘ylab tarqatdilar va oxir-oqibat II asrdan. Miloddan avvalgi Xan sulolasi davrida u davlat mafkurasi pozitsiyasini egallagan va Konfutsiyning o‘zi faqat "Buyuk donishmand ustoz" deb atala boshlagan. Uning falsafasi asrlar davomida o‘rganilib, nafaqat Xitoyda, balki Yaponiya, Koreya, Singapurda ham o‘rganilmoqda.
Bugungi kunda mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy ishlarni tizimli tashkil etish, bu borada amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning samaradorligini oshirish, aholi, ayniqsa, yoshlarning intellektual salohiyati, ongu tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirish, mafkuraviy immunitetini mustahkamlash, vatanparvarlik, xalqqa muhabbat va sadoqat tuyg’usi bilan yashaydigan barkamol avlodni komillik darajasida tarbiyalashga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Shu bilan birga, jahonda g’oyaviy-mafkuraviy kurashlar keskin davom etayotgan, ma’naviy tahdidlar kuchayib borayotgan hozirgi davrda yoshlar o‘rtasida milliy qadriyatlarga bepisandlik, zararli yot g’oyalar ta’siriga berilish, jinoyatchilik va ekstremizm harakatlariga adashib qo‘shilib qolish holatlari hamon uchramoqda. Shu bois mazkur tizimda, ya’ni ma’naviy-ma’rifiy ishlarning ta’sirchanligini oshirish, ma’naviyat sohasidagi tassavuf ta’limotining ahamiyati beqiyosdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
