Mavzu: Tarmoqda uzatiladigan ma’lumotlarni shifrlash tizimlari reja: Kriptografiya tushunchasi

Axborotni himoyalash vositalarining maxsuslashtirilgan dasturlari

Tarmoqli OT larga o‘rnatilgan vositalarga qaraganda axborotni himoyalash vositalarining maxsuslashtirilgan dasturlari kirishga ruxsat berilmaganlardan himoyalash uchun umuman yaxshi imkoniyatlar va xarakteristikalarga ega. Axborotlarni himoyalash uchun shifrlash dasturlardan tashqari erishib bo‘ladigan ko‘p tashqi vositalar mavjud. Yuqorida ko‘rilgan axborot oqimini cheklay oladigan ikki hil turdagi tizimni keltiramiz:

1. Firewalls – brandmauerlar (firewall – so‘zmа – so‘z tарjimасi – olovli devor). Lokal va global tarmoqlari oralig‘ida maxsus ora-liqda serverlar o‘rnatiladi, ulardan o‘tadigan tarmoqli/transportli pog‘onalarni grafikini nazorat qiladi va filtrlaydi. Bu kаrpораtiv tarmoqlarga tashqaridan kiradigan, ruxsat etilmagan xavfni keskin tushirishga yordam beradi, lekin bu xavfni buturlay yo‘qotmaydi. Ko‘proq himoyalangan usulning turli ko‘rinishlardan maskarod (masquerading) usuli, bu barcha Lokal tarmoqdan chiqadigan grafik firewall – server nomidan yuborilib, lokal tarmoqni umumiy ko‘рinmаydigаn qiladi.
2. Proxy – servers (proxy – ishonchnoma, ishongan shахс). Tarmoqli/Transportli pog‘ona hamma grafik lokal va Global tarmoqlari orasidagi to‘liq ma’n etiladi – marshrutizatsiya degan narsa umuman yo‘q, lokal tarmoqdan globalga murojatlar esa maxsus o‘rtalik – serverlar orqali bajariladi. Ko‘rinib turibdiki, Global murojat qilish umuman mumkin bo‘lmaydi.
ishlatilishini nazarda tutib va ular jarayonni sezilarli sekinlashtirishini hisobga olib maxsus mikrasxemalar ishlab chiqilmoqda.
Modomiki absolyut ishonchlikka erishish mumkin emasligini hisobga olib axborotni saqlash vositasida biri bo‘lib ma’lumotlarni dubllash (masalan, disklar), nusxa ko‘chirish va nusxalarni ishonchli joyda saqlash. Agar oldin bu maqsad uchun egiluvchan disklar yoki magnit lentalar yaroqli bo‘lsa, bugun ularning kerakligiga gumon tug‘dirish mumkin. Albatta, 2,5 -10 G bayt Exabute  turdagi  lentalar juda  keng  ishlatilmoqda, lekin bunday ma’lumotlar saqlovchilar-ning baland narxlari qo‘llashni cheklashtiradi (ularga yozish tezligi ham yaxshilansa bo‘lardi).
Ular alternativ qayta-qayta yozadigan CD disklardir, ularning narxi ancha pastroq, lekin arzon modellar uchun bir diskning xajmi 1G baytdan oshmaydi. Istisno emas, yaqin vaqtlarda axborot saqlashni asosiy vositasi bo‘lib uning mustaqil qattiq diskda dubllash bo‘ladi. 10 G bayt va ko‘proq xajmli qattiq disklarni keng ishlatilganda bo‘lishi mumkin.
Oxirgi vaqtda urulma panellar keng tarqalmoqda, ular odamlarni barmoq yoki kaft izlari bo‘yicha bilib olishga qоdir.
Shunga o‘xshash qurulmalar kliyent qo‘l qo‘yishini bevosita kiritish uchun ishlatiladi (planshet turidagi qurulma, displey bilan birlashgan) va bor namuna bilan uni solishtirishtiradi.