Mavzu: tarmoq texnologiyalari va internet xizmatlari

Amaliy topshiriq № 2.
MAVZU: TARMOQ TEXNOLOGIYALARI VA INTERNET XIZMATLARI

Amaliy ish rejasi.

1. Har bir topologiyani tavsiflab bering.
2. Quyida berilgan topologiyalardan 2tasini tanlab, ularni solishtiring va Veen diagrammasini tuzing.
3. Har bir tarmoqning ustuvor va zaif tomonlarini ajratib ko'rsating.

Birinchi rasmda Shina (bus topologitasi)

Shina (bus) topologiyasi

Ushbu turdagi topologiyada barcha ish stansiyalari(avtobus yoki magistral deb ataladi) umumiy bir kabelga parallel ulanadi. Signalning aks etishini oldini olish maqsadida kabelning uchlariga terminatorlar joylashtiriladi.
Shina topologiyasi tarmoqlarining afzalliklari:

• 
  Kabel iste’moli sezilarli darajada kamayadi;
  
• 
  Tugunlardan birining ishdan chiqishi butun tarmoqning ishlashiga ta’sir koʻrsatmaydi;
  
• 
  Tarmoqni sozlash oson;
  
• 
  Tarmoq alohida tugunlarning ishdan chiqishiga chidamli.
  

Shina topologiyasi tarmoqlarining kamchiliklari:

• 
  Kabelning uzilishi butun tarmoqning ishlashiga ta’sir koʻrsatishi mumkin;
  
• 
  Kabel uzunligi va ish stantsiyalari soni cheklangan;
  
• 
  Kabel ulagichlari bilan bogʻliq muammolar tufayli tarmoqning ishonchliligi yetarli darajada emas;
  
• 
  Barcha abonentlar oʻrtasida boʻlinishi tufayli kanal past tempda ishlashi mumkin.
  

Ikkinchi rasmda HALQA TOPOLOGIYASI

„Halqa“ topologiyasiga ega boʻlgan tarmoqda barcha tugunlar aloqa kanallari orqali ma’lumotlar uzatiladigan ajralmas halqa(zanjir)ga ulanadi. Bir shaxsiy kompyuterning chiqishi boshqa shaxsiy kompyuterning kirishiga ulanadi. Bir nuqtadan boshlangan ma’lumotlar harakati oxir-oqibat uning boshiga tutashadi. Halqadagi ma’lumotlar har doim bir xil yoʻnalishda harakatlanadi. Qabul qiluvchi ish stansiyasi faqat unga yuborilgan xabarni taniydi va qabul qiladi. Fizik halqa topologiyali tarmoqda tokenga kirish qoʻllaniladi, bu esa stansiyaga halqadan ma’lum tartibda foydalanish huquqini beradi. Ushbu tarmoqning mantiqiy topologiyasi mantiqiy halqadir. Uni yaratish va sozlash juda oson.
Halqa topologiyasi tarmoqlarining asosiy kamchiligi shundaki, aloqa liniyasining bir joyda shikastlanishi yoki shaxsiy kompyuterning ishdan chiqishi butun tarmoqning ishlamay qolishiga olib keladi.
Qoidaga koʻra, „halqa“ topologiyasi ishonchsizligi sababli u sof shaklda qoʻllanilmaydi, shu sababli amalda halqa topologiyasining turli xil modifikatsiyalari qoʻllaniladi.

Uchinchi rasmda Yulduz (star) topologiyasi

Yulduz topologiyasi asosida qurilgan tarmoqda har bir ish stansiyasi simi (burma juftlik) orqali markaziy konsentratorga yoki habga ulanadi. Hab shaxsiy kompyuterning parallel ulanishini ta’minlaydi va buning natijasida tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlar bir-biri bilan aloqa qilishlari mumkin.
Uzatuvchi tarmoq stansiyasidan ma’lumotlar hab vositasida mavjud aloqa liniyalari orqali barcha shaxsiy kompyuterlarga uzatiladi. Ma’lumotlar barcha ish stansiyalariga tarqatiladi, biroq u faqat moʻljallangan stansiyalar tomonidangina qabul qilinadi. Fizik yulduz topologiyasida signalizatsiya uzatilinishi, ya’ni shaxsiy kompyuter signallari bir vaqtning oʻzida barcha yoʻnalishlarda tarqalgani bois, bu lokal tarmoqning mantiqiy topologiyasi mantiqiy shina hisoblanadi.
Yulduz topologiyasi tarmoqlarining afzalliklari:

• 
  Yangi kompyuterni ulash oson;
  
• 
  Мarkazlashgan boshqaruv imkoniyati mavjud;
  
• 
  Тarmoq alohida shaxsiy kompyuterlarning ishdan chiqishiga va alohida shaxsiy kompyuterlarning uzilishiga chidamli.
  

Yulduz topologiyasi tarmoqlarining kamchiliklari:

• 
  Habning ishdan chiqishi butun tarmoqning ishlashiga ta’sir oʻtkazadi;
  
• 
  Koʻp kabel sarflanadi.
  

 
To’rtinchi rasmda Barcha elementlar bir-biri bilan to’g’ridan to’g’ri ulangan topologiya (Mesh)
Ushbu topologiya ba’zi havolalarni olib tashlash orqali toʻliq bogʻlangan topologiyadan kelib chiqgan. U koʻp sonli kompyuterlarni ulash imkonini beradi va katta tarmoqlar uchun odatiy hisoblanadi.
Bundan tashqari, quyidagi qoʻshimcha ulanish usullari ham mavjud:

• 
  ikki tomonlama halqa topologiyasi
  
• 
  Panjara
  
• 
  Daraxt
  
• 
  Fat tree
  
• 
  Kloz tarmogʻi
  

Afzalligi
Muammolarga chidamli
Ushbu topologiyada har bir qurilma ma'lumotlarni qabul qiladi va tarjima qiladi. Bu katta ortiqchalikni keltirib chiqaradi, bu muammo yuzaga kelganda ham tarmoqning ishlashini ta'minlashga xizmat qiladi. Agar biron bir qurilma ishlamay qolsa, tarmoq to'liq tugadi, chunki tarmoqdagi boshqa qurilmalardan foydalanish mumkin.

Bir nechta yo'nalishlarga ega bo'lish orqali, agar bitta marshrut bloklangan bo'lsa, ma'lumotni etkazish uchun boshqasiga kirish mumkin. Qurilmaning ishlamay qolishi ma'lumot uzatish yoki tarmoqdagi uzilishga olib kelmaydi. Nuqta-nuqta aloqasi tufayli nosozliklarni aniqlash va aniqlash oson.

Har qanday qurilmani qo'shish yoki olib tashlash boshqa qurilmalar o'rtasida ma'lumotlarni uzatishni to'xtatmaydi.
Kamchiliklari
Murakkab dastlabki sozlash
Mesh tarmog'ini noldan tarqatish odatda an'anaviy narsalarni o'rnatishga qaraganda ancha murakkab va ko'p vaqt talab etadi.

Sekinlik muammolari qurilmalarni qaerga joylashtirish kerakligini aniqlaydi. Bitta maqsadi ma'lumotlarni uzatish bo'lgan qurilmalarni qo'shish kerak bo'lishi mumkin.

Xabarlarni to'g'ri va tez yo'naltirish uchun kompyuterlar tarmoq bo'ylab qo'shilishi kerak bo'lishi mumkin.


Daraxt topologiyasi