Mavzu Tarixiy xotira va milliy o`zlikni anglash

20- Mavzu: Inson ma’naviyatini shakillantirishda moddiy va m’naviy manbalar uyg’unligi
Reja:

1. 
   Ma’naviy boylik nima?
   
2. 
   Insoniylik me’zoni
   
3. 
   Xulosa
   

“Ma’naviy boylik” tushunchasini bir ma’noda talqin qilib bo‘lmaydi. Ushbu atama eng ko'p ta'riflangan munozarali mezonlar mavjud. Bundan tashqari, ular alohida-alohida bahsli, jami, ularning yordami bilan ma'naviy boylik to'g'risida juda aniq tasavvur hosil bo'ladi. Ta'lim mezoni. Uning mohiyati shundaki, inson qanchalik bilimli bo‘lsa, shunchalik boy bo‘ladi. Ha va yo'q, chunki odam bir nechta shakllarga ega bo'lsa, u aqlli, ammo bu erda uning ichki dunyo butunlay kambag'al va bo'sh. Shu bilan birga, hech qanday ma'lumotga ega bo'lmagan, ammo ichki dunyosi o'xshash bo'lgan shaxslar haqida hikoyalar ma'lum gullaydigan bog', ular boshqalar bilan baham ko'rgan gullar. A.S.Pushkinning enagasi bunga misol bo'la oladi. Oddiy ayol kichik bir qishloqdan bilim olish imkoniyati yo'q edi, lekin Arina Rodionovna xalq og'zaki ijodi va tarix bilimlariga shunchalik boy ediki, balki uning ma'naviy boyligi shoir qalbida ijod olovini alangalagan uchqunga aylandi. Klan va vatan tarixining mezoni. Uning mazmun-mohiyati shundan iboratki, o‘z oilasi va Vatanining tarixiy o‘tmishi haqidagi bilim yukini ko‘tarmagan odamni ma’naviy boy shaxs deb bo‘lmaydi. Imon mezoni. “Ruh” so‘zi “ruh” so‘zidan kelib chiqqan. Tahliliy statistik maʼlumotlarga koʻra, jahon ahli bugungi kunda 7000 dan ziyod tilda gaplashar va, buni qarangki, ularning faqatgina 200 ga yaqinida davlat tili yoki rasmiy til maqomi mavjud ekan. Oʻtmishda 9000 dan ortiq til mutlaq yoʻqolib ketgan. Biror-bir tilning yashab qolishini taʼminlash uchun undan kamida 1 million kishi faol foydalanishi kerak, deydi soha oʻrganuvchilari. Shuningdek, YUNESKO tomonidan nashr qilinadigan “Yoʻqolib ketish xavfi arafasida turgan jahon tillari atlasi”da Yevropadagi 50, Tinch okeani mintaqasidagi 200 til borligi taʼkidlanadi. Afrikadagi 1400 ta tildan 600 tasi kelajakda, 250 tasi esa yaqin orada butunlay yoʻqolishi xaqida bong urilmoqda.Ana shunday tashvishli holatda bugungi kunda Yer yuzida 50 millionga yaqin aholi oʻzbek tilida soʻzlashayotgani oʻzbek tilining umrboqiyligini mustahkam belgilab turuvchi omillardan biridir, albatta.Xalqimizning koʻp asrlik madaniy, ilmiy-maʼrifiy va badiiy tafakkuri, intellektual salohiyatining yorqin va bebaho mahsuli boʻlgan oʻzbek tili jahondagi eng boy va qadimiy tillardan biridir.
Zero, bejiz oʻzbek adabiy tilining asoschisi, buyuk mutafakkir shoir Alisher Navoiy “Til — millatning qalbi, uning dun­yoda mavjudligining asosiy belgisidir”, deya eʼtirof etmagan.
Bugungi kunda esa “Milliy tiklanishdan — milliy yuksalish sari” degan tamoyil asosida tilimiz taraqqiyotning yangi, yana-da yuksak bosqichiga koʻtarilmoqda. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng koʻlamli islohotlar jarayonida davlat tilining hayotimizdagi oʻrni va nufuzi tobora oshib bormoqda. Oʻzbek tili siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy, maʼnaviy-maʼrifiy jabhalarda faol qoʻllanib, xalqaro minbarlarda baralla yangramoqda. Xorijiy mamlakatlarda tilimizga eʼtibor va uni oʻrganishga qiziqish tobora kuchaymoqda.Oʻzbek tilining xalqimiz ijtimoiy hayotidagi va xalqaro miqyosdagi obroʻ-eʼtiborini tubdan oshirish, oʻsib kelayotgan yoshlarimizni vatanparvarlik, milliy anʼana va qadriyatlarga sadoqat, ulugʻ ajdodlarimizning boy merosiga vorislik ruhida tarbiyalash, mamlakatimizda davlat tilini toʻlaqonli joriy etishni taʼminlash maqsadida oʻtgan yili Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʻzbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi farmoni qabul qilindi.Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining shu yil 20-yanvardagi “Mamlakatda davlat tilida ish yuritishni samarali tashkil qilish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi qarori ijrosi doirasida viloyat, shahar va tumanlar hokimliklari, boshqarmalar, tashkilot va muassasalarda rahbarning maʼnaviy-maʼrifiy ishlar samaradorligini oshirish, davlat tili toʻgʻrisidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini taʼminlash masalalari boʻyicha maslahatchisi lavozimlari joriy qilindi.Maʼrifatparvar alloma ajdodimiz, oʻz davrida oʻnga yaqin tilni puxta oʻrgangan mashhur olim va tarjimon Isʼhoqxon toʻra Ibrat: “Bizning yoshlar, albatta, boshqa tilni bilish uchun saʼy-harakat qilsinlar, lekin avval oʻz ona tilini koʻzlariga toʻtiyo qilib, ehtirom koʻrsatsinlar. Zero, oʻz tiliga sadoqat bu — vataniy ishdir”, deya bejiz taʼkidlamagan. Ayni ezgu hikmatni bugungi kunda maktabgacha taʼlim tizimida olib borilayotgan xayrli tadbirlar misolida koʻrishimiz mumkin.Bugungi kunda yurtimizda ona tiliga hurmat ruhini maktabgacha taʼlim tizimidan boshlab singdirish borasida salmoqli islohotlar olib borilmoqda. Jumladan, Namangan viloyatida faoliyat olib borayotgan 1244 ta maktabgacha taʼlim tashkilotida tarbiyalanuvchilarga oʻzbek tilini mukammal oʻrgatish orqali ular ongu tafakkuriga milliy istiqlol gʻoyalarini singdirib borishga alohida eʼtibor qaratilmoqda.